Pomysł utworzenia muzeum dokumentującego historię miasta i okolic zrodził się na początku XX wieku i związany jest z osobą Józefa Procnera, urzędnika magistratu który pracę rozpoczął w 1915 roku i niemal od samego początku propagował ideę utworzenia muzeum obrazującego historię i rozwój żyrardowskiej fabryki lnu. Samodzielnie szukał, gromadził i opisywał eksponaty dla przyszłej placówki muzealnej. Okres I Wojny Światowej jednak skutecznie odłożył w czasie możliwość utworzenia tego typu instytucji. Ponowny pomysł utworzenia muzeum powstał dopiero w 1958 roku z inicjatywy grupy działaczy społecznych. W celu zorganizowania Instytucji powstał specjalny zespół organizacyjny. Zespół na łamach prasy apelował do mieszkańców z prośbą o poszukiwanie i przekazywanie do nowo powstającego muzeum archiwaliów, pamiątek historycznych, dzieł sztuki i fotografii co związało się z dużym zainteresowaniem wśród mieszkańców miasta oraz osób z nim związanych (np. byłych mieszańców). Dzięki ogromnemu napływowi muzealiów, 16 marca 1960 roku powołano do życia Muzeum Historii Ruchu Robotniczego m. Żyrardowa. Pomimo swej nazwy muzeum nie ograniczało zakresu swej działalności do gromadzenia i udostępniania materiałów dotyczących historii ruchu robotniczego i partii socjalistycznych w Żyrardowie oraz działalności partii komunistycznej. Siedzibą muzeum stał się pałac Karola Dittricha, wzniesiony pod koniec XIX wieku. Pierwszą wystawę zorganizowano i udostępniono 1 maja 1961 roku i tę datę przyjmuje się za oficjalne utworzenie Instytucji. Ekspozycję poświęcono powstaniu fabryki i osady fabrycznej. W 1982 roku w Lipcach Reymontowskich utworzono Izbę Regionalną, którą rok później włączono w struktury Muzeum w Żyrardowie. Działalność oddziału od początku rozwijała się w dwóch kierunkach: w dziedzinie upowszechniania wiedzy o związkach Władysława Stanisława Reymonta z Lipcami oraz w zakresie badań etnograficznych. W 1989 roku oddział został przeniesiony do dawnej lipieckiej manufaktury tkackiej, w której znajduje się oryginalne wyposażenie manufaktury m.in. przędzarka wózkowa oraz zgrzeblarki. Przy ulicy Narutowicza mieści się jeszcze jeden oddział Muzeum Mazowsza Zachodniego - Gabinet Pawła Hulki-Laskowskiego znajdujący się w mieszkaniu, w którym przez 30 lat mieszkał Laskowski z rodziną. W mieszkaniu eksponowane są pamiątki po pisarzu, fotografie, dzieła sztuki, meble oraz dzieła rzemiosła artystycznego. Eksponaty Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie liczą ponad 8400 muzealiów i podzielone są na cztery części: 1. Dział sztuki - podzielony na siedem grup: malarstwa polskiego, malarstwa obcego, rzeźby, grafiki, rzemiosła artystycznego i tkaniny artystycznej. Na szczególną uwagę zasługuje "Panorama Żyrardowa" z 1899 roku, eksponowana na światowej wystawie w Paryżu w 1900 roku - obraz malowany akwarelą, przedstawiający widok osady fabrycznej, zwracająca uwagę szczegółowością i realizmem. W dziale sztuki znajdują się także portrety właścicieli zakładów lniarskich, właścicieli dóbr guzowskich. Wśród rzeźb wyróżniają się dwie rzeźby z II poł. XIX wieku - popiersie Philippe'a de Girarda oraz "Beatrice" autorstwa K. Aimone Dante. 2. Dział Etnografii - zawierający ponad 1300 eksponatów i gromadzący przedmioty związane z żyrardowską kulturą robotniczą - m.in.:przedmioty codziennego użytku, meble, ubrania, tkaniny dekoracyjne (obrusy, hafty, serwetki), przybory kuchenne, wyroby szklane. W tym dziale zrekonstruowano także wygląd mieszkania robotniczego z osady fabrycznej oraz zaprezentowano dawne narzędzia rolnicze. 3. Dział Historii - gromadzący ponad 2500 obiektów historycznych podzielonych na sekcje: numizmatyki, archiwaliów i pamiątek historycznych. Uwagę zwraca wielkoformatowa mapa Królestwa Polskiego ułożona przez Jadwigę z Zakrzewskich Wójcicką w 1885 roku. 4. Dział Ikonografii - w dziale tym znajduje się około 3000 eksponatów m.in. fotografie, negatywy, albumy zdjęć, ulotki reklamowe, pocztówki. Zdjęcia pochodzą z lat 1872–1986 i dotyczą: zakładów żyrardowskich, miasta Żyrardowa i innych miast. Niezwykle cenne są zdjęcia ukazujące poszczególne wydziały fabryki, widoki zabudowań osady fabrycznej, fabryczną straż pożarną oraz kadry i kierownictwo fabryki. W dziale znajduje się także bogata kolekcja zdjęć przedstawiających życie kulturalne miasta, obrazy życia oświatowego, zwyczaje robotnicze, jak również rozmaite wydarzenia polityczne. 5. Biblioteka W zbiorach biblioteki znajduje się około 5000 pozycji. zbiór charakteryzuje się przewagą piśmiennictwa etnograficznego oraz historycznego. Biblioteka otrzymała w darze cenny zbiór dzieł literatury religijnej kościoła ewangelicko-augsburskiego. Księgozbiór jest udostępniany do celów oświatowych i naukowych.





Opracowano na podstawie wikipedii.
Zdjęcie: Tomasz Kuran aka Meteor2017 [CC BY-SA 3.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)]