Muzeum jest wojewódzką instytucją kultury, zajmującą się problematyką jeniecką, w tym przede wszystkim niemieckim i radzieckim systemem jenieckim, a także niektórymi zagadnieniami z zakresu II wojny światowej oraz najnowszej historii Polski. Prowadzi działalność naukowo-badawczą, dokumentacyjną, wydawniczą, edukacyjną, wystawienniczą, upamiętniającą i konserwatorską.

W dniach 19-20 listopada 2015 roku Muzeum uroczyście obchodziło 50-lecie działalności. Z tej okazji otwarto jubileuszową wystawę „51/50”, odbyła się też międzynarodowa konferencja naukowa w Łambinowicach (70 lat po wojnie. Niemiecki i radziecki system jeniecki w badaniach naukowych) i panel dyskusyjny w Opolu (Co dalej? Muzea martyrologiczne w 70 lat po wojnie), a także koncert w Filharmonii Opolskiej, na którym znalazło się wykonanie „Kwartetu na Koniec Czasu” - utworu skomponowanego w 1940 roku przez francuskiego kompozytora Oliviera Messiaena podczas jego pobytu jako jeńca wojennego - w obozie Stalag VIII A w Görlitz (Zgorzelcu). Przy tej okazji muzeum zostało odznaczone Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

W zaadaptowanej na cele muzealne byłej komendanturze Wehrmachtu i budynku wartowni znajduje się Dział Oświatowo-Wystawienniczy oraz Dział Zbiorów i Konserwacji Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu. Prezentowane są tu wystawy stałe: „W niewoli niemieckiej”, „Obozy jenieckie w Lamsdorf/Łambinowicach 1870–1945”, „Jeńcy polscy w ZSRR” oraz wystawa w odrestaurowanym baraku na terenach poobozowych pt. „Radzieccy jeńcy wojenni w Stalagu 318/VIII F/344 Lamsdorf”. W najbliższym otoczeniu Muzeum w promieniu kilku kilometrów znajdują się unikatowe w skali europejskiej pozostałości po dawnej zabudowie poligonowej, relikty stalagów oraz cmentarze jenieckie (najstarsze groby pochodzą z okresu wojny francusko-pruskiej z 1871). Cały teren został już w 1968 wpisany do rejestru zabytków jako Pomnik Pamięci Narodowej. Od 2002 r. funkcjonuje jako Miejsce Pamięci Narodowej w Łambinowicach.

Zbiory Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu to gromadzone pieczołowicie przez lata pamiątki związane z jeńcami wojennymi, głównie z II wojny światowej. Należą do najcenniejszych i największych w Polsce. Liczą ponad 10 tys. obiektów. Są to przedmioty używane bądź wytworzone przez jeńców wojennych w czasie pobytu w niewoli, a także inne pamiątki w różny sposób z nimi związane, np. rzeczy należące do administracji i służby wartowniczej obozów jenieckich oraz przedmioty stworzone po wojnie w trosce o zachowanie pamięci o trudnym czasie niewoli.

Najstarsze obiekty pochodzą z I wojny światowej i dotyczą niemieckich obozów jeńców wojennych. Zasadniczym trzonem zbiorów muzeum są jednak zabytki z II wojny światowej. Większość z nich dotyczy żołnierzy polskich w niemieckim systemie jenieckim. Jest również duża liczba pamiątek z obozów internowania żołnierzy Wojska Polskiego w Rumunii i Szwajcarii. W kolekcji znajdują się ponadto nieliczne obiekty dotyczące niewoli obywateli polskich w ZSRR.


Na zasób archiwalny Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu składają się dokumenty dotyczące jeńców wojennych (głównie polskich), przetrzymywanych w latach II wojny światowej w obozach jenieckich na terenie III Rzeszy, a także ZSRR i w obozach dla internowanych.

Zasób tworzą: trzy zespoły archiwalne – Wehrmachtauskunftstelle für Kriegerverluste und Kriegsgefangene (Biuro Informacyjne Wehrmachtu ds. Strat Wojennych i Jeńców Wojennych), Deutsches Rotes Kreuz. Präsidium (Niemiecki Czerwony Krzyż. Prezydium) i Środowisko Podchorążych byłych Jeńców Wojennych; cztery zbiory zamknięte – Środowisko byłych Jeńców Wojennych Obozu Dössel (Klub Dösselczyków), Zbiór Józefa Kobylańskiego, Akta Mirosława Zawodnego, Zbiór Edwarda Wolskiego oraz dwa zbiory otwarte – Materiały i Dokumenty, Relacje i Wspomnienia. Archiwum posiada ponadto mikrofilmy z dokumentacją z archiwów państwowych w Moskwie, Pradze i Freiburgu, cenną fototekę oraz wideo- i fonotekę, a także zbiór kartograficzny.




Opis skopiowano z wikipedii.
Zdjęcie: Jacques Lahitte, CC BY 3.0 , via Wikimedia Commons