Siedziba muzeum mieści się w jedenastu połączonych ze sobą staromiejskich kamienicach – ośmiu po stronie Dekerta na Rynku Starego Miasta i trzech przy ul. Nowomiejskiej.

Placówka powstała w 1936 jako oddział Muzeum Narodowego, będącego w tamtym czasie instytucją należącą do miasta, pod nazwą Muzeum Dawnej Warszawy. Mieściła się w trzech zakupionych przez magistrat kamienicach na rynku: Baryczkowskiej, Kleinpoldowskiej i Pod Murzynkiem. Od 1937 kustoszem placówki był Antoni Wieczorkiewicz. W 1941 został on aresztowany przez niemieckich okupantów i zmarł w kolejnym roku w Auschwitz-Birkenau.

Siedziba muzeum wraz z dużą częścią zbiorów uległa zniszczeniu w 1944 podczas powstania warszawskiego, późniejszych kradzieży oraz w wyniku wilgoci w staromiejskich piwnicach. Po wojnie, decyzją Zarządu Miejskiego, muzeum zostało reaktywowane w 1948 pod nazwą Muzeum Historyczne m.st. Warszawy. Zaadaptowane na siedzibę muzeum kamienice odbudowano w latach 1948–1954 w ramach rekonstrukcji zabytkowego zespołu miejskiego Starego Miasta.

W 1947 w inwentarzu muzeum znajdowało się 169 przedmiotów, jednak zbiory zaczęły szybko się zwiększać. Muzeum zostało otwarte 17 stycznia 1955. Pierwsza stała ekspozycja nosiła nazwę Dzieje Warszawy od X wieku do czasów obecnych.

W latach 2010–2012 przeprowadzono całościową renowację piwnic znajdujących się w głównej siedzibie muzeum pod ośmioma kamienicami po stronie Dekerta, obejmujących powierzchnię 1142 m². Podczas prowadzonych wykopalisk archeologicznych odnaleziono skarb składający się z 1211 monet wybitych pomiędzy pierwszą połową XVII wieku a początkiem XVIII wieku (najmłodszymi numizmatami były dwugrosze Augusta II Mocnego z 1707). Natrafiono także na studnię z drugiej połowy XVII wieku.

Podczas Nocy Muzeów w maju 2012 zwiedzającym po raz pierwszy udostępniono wyremontowane piwnice. Stanowią one obecnie najważniejszy spośród pięciu elementów Szlaku Kulturalnych Piwnic Starego Miasta.

W kwietniu 2014 nazwę placówki zmieniono na Muzeum Warszawy.

W maju 2017 udostępniono zwiedzającym zmodernizowaną siedzibę główną muzeum oraz jej nową wystawę główną Rzeczy warszawskie. W czerwcu 2018 udostępniono zwiedzającym kompletną wystawę stałą Rzeczy warszawskie. Ekspozycja składa się z 21 gabinetów tematycznych, prezentujących 7352 obiekty.

Muzeum gromadzi zbiory z zakresu: archeologii, malarstwa, grafiki, ikonografii, rzeźby, rzemiosła artystycznego, numizmatyki i rysunków architektonicznych. Ich liczba to ok. 300 tys. eksponatów. Zbiory są przechowywane m.in. w magazynach w Pałacu Kultury i Nauki, magazynach Muzeum Warszawskiej Pragi oraz w Pruszkowie. W zbiorach znajdują się m.in. dwie unikalne kolekcje kolorowych fotografii wykonane podczas powstania warszawskiego przez Ewę Faryaszewską i Gerharda Wiechmanna.

Do czasu rozpoczęcia remontu piwnic MW w kwietniu 2010 varsaviana były udostępniane na ekspozycji stałej Siedem wieków Warszawy, pokazującej dzieje miasta od jego założenia po czasy współczesne. Zbiory eksponowane były także na wystawach czasowych.

Poza działalnością ekspozycyjną muzeum ma pokaźny dorobek wydawniczy (m.in. wydaje uhonorowaną w 2010 Nagrodą Klio serię „Biblioteka Warszawska”), a także liczne publikacje poświęcone zbiorom własnym i dziejom Warszawy. MW organizuje lekcje i konkursy dla szkół oraz otwarte wykłady w Centrum Interpretacji Zabytku (m.in. o społeczeństwie Warszawy, warszawskiej kartografii, architekturze mieszkalnej, pomnikach, dobrach kultury, transporcie publicznym, a także o muzeach głównych miast europejskich), projekcje filmowe i cykle spacerów (poświęcone m.in. historycznym ogrodom, dekoracjom architektonicznym, kamienicom, architekturze sportowej, szyldom i ich typografii). Jest także organizatorem konferencji naukowych. Uczestniczy we wszystkich znaczących wydarzeniach warszawskich: Nocy Muzeów, Pikniku Naukowym Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik, Festiwalu Nauki oraz Uniwersytecie III Wieku. Jest także współproducentem filmów dokumentalnych poświęconych stolicy.



Opis skopiowano z wikipedi.
fot. Kamil Czaiński, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons