Został wzniesiony z betonu i cegły w latach 1882-1885 na planie pięciokąta w pierwszej fazie wznoszenia toruńskich fortów, podobnie jak fort II, V, VII, XI i XV. Stary typ fortyfikacji jest widoczny w barkanowym narysie obiektu i otwartych stanowiskach artyleryjskich (łącznie 15) bez betonowych umocnień. Obiekt miał być ważnym punktem obrony Torunia od południa; ogień z jego dział sięgał do miejscowości Popioły i Grabie.

Począwszy od roku 1894 fort ten przeszedł szereg modernizacji, dzięki którym stał się odporny na ogień dział kalibru 150 mm (tu głównie wzmocnienie sklepień koszar metrową warstwą betonu i wzmocnienie nasypów ziemnych). Uzupełniono również roślinne zamaskowanie obiektu, a w 1911 roku otoczono całość drutem kolczastym. Od roku 1912 fort posiadał instalację elektryczną, a jego mury zewnętrzne zostały pogrubione o dalsze 1,5 metra. W 1914 roku zbudowano trawersy w przejściach wewnątrz obiektu i zamurowano większość okien (na całą wysokość lub na 2/3). Ponadto w latach 1890-1892 i 1898-1900 wzniesiono po obydwu stronach fortu betonowe baterie pancerne z czterema basztami dla dział kalibru 150 mm i punktami obserwacyjnymi. Całość wyposażenia fortecznego została wywieziona przez odchodzącą armię pruską, a baterie poważnie uszkodzone.

Po przejęciu fortu przez Wojsko Polskie w obiekcie umieszczono najpierw internowanych "białych Rosjan" z armii Wrangla, a od 1922 roku w obiekcie mieściły się naprzemiennie koszary piechoty i artylerii przyjeżdżających na ćwiczenia na toruński poligon. W latach 1922-1924 fort został wyremontowany. Na nowo otwarto zamurowane okna i naprawiono instalację elektryczną. W jeden z baterii urządzono skład artyleryjski.

W 1939 roku w forcie mieściło się stanowisko dowodzenia Armii Pomorze, co stało się przyczyną zbombardowania go przez wojska hitlerowskie. Ostrzał nie zrobił jednak warowni większej krzywdy. W 1941 roku hitlerowcy umieścili w forcie najpierw jeńców polskich, a następnie część jeńców brytyjskich osadzonych w Stalagu XXA.


Fort jest zachowany w dobrym stanie. Mimo wywózki większości urządzeń mechanicznych przez Niemców przed 1920 roku, zachował się w nim szereg oryginalnych elementów wyposażenia, w tym kraty, bramy, studnie i asfaltowa posadzka w prochowni. Remonty przeprowadzane w forcie przez Wojsko Polskie nie zmieniły również jego zasadniczego układu pomieszczeń. Obiekt jest dostępny dla turystów po wcześniejszym umówieniu. Znajduje się obecnie na terenie wojskowym - 1. Bazy Materiałowo-Technicznej.





Opis skopiowano z wikipedii.
fot. Margoz, CC BY-SA 3.0 PL , via Wikimedia Commons