Szczegóły atrakcji
Id Atrakcji:
33561
Wyświetlenia:
116
W kategoriach:
Kamienice
Lokalizacja:
Tarnowskie Góry
Autor
Opis
Dwie zabytkowe kamienice wzniesione w II połowie XVI wieku.
Budynek północny:
Budynek należy do zespołu kamienic podcieniowych, które zajmują południową część zachodniej pierzei tarnogórskiego Rynku oraz początkowy odcinek ulicy Gliwickiej. Współcześnie obiekt funkcjonalnie związany jest z sąsiednią kamienicą, również zajmującą parcelę pod numerem 17, pierwotnie jednak obie części funkcjonowały oddzielnie, o czym świadczy odmienna bryła budynków oraz ślady istnienia dwóch niezależnych klatek schodowych.
Pierwszym znanym z nazwiska właścicielem kamienicy był Andreas Olofsson, od połowy XVIII wieku do końca XIX wieku budynek należał zaś do Böhmów. Bryła obiektu pozostała niezmieniona od XVIII wieku, zachowały się sklepienia kolebkowo-krzyżowe i żaglaste, choć drobne przebudowy miały miejsce m.in. w latach 1889 i 1915. W 1950 roku kamienica po raz pierwszy została wpisana do rejestru zabytków (województwa śląsko-dąbrowskiego), a w kwietniu 1966 roku wpisano ją do rejestru zabytków województwa katowickiego.
Budynek znajduje się w południowej części zachodniej pierzei tarnogórskiego Rynku. Podobnie jak sąsiednie budynki, wybudowany został w XVI wieku – prawdopodobnie w drugiej jego połowie – i należy do zespołu kamienic podcieniowych, który obejmuje budynki przy ul. Gliwickiej 1, 3 i 5 oraz przy Rynku 18 i 17 (budynek północny i południowy), a kiedyś także 16 i 15.
Nie jest znany inwestor, architekt, budowniczy, ani dokładna data wzniesienia kamienicy. Poczet jej właścicieli zaczyna się od wzmiankowanego w 1670 roku Andreasa Olofssona, potomka szwedzkiego oficera, który osiadł po wojnie trzydziestoletniej w Tarnowskich Górach jako kupiec. W latach 1673–1676 jako właścicielka budynku figuruje już jego żona, Anna Olofssonowa z domu Weißheitt. Budynek prawdopodobnie uległ zniszczeniu podczas wielkiego pożaru miasta w 1701 roku, choć nie wiadomo, w jakim stopniu ucierpiał.
Dom był jednym z budynków, które spłonęły w pożarze miasta w 1746 roku. Kataster z tego roku jako właścicielkę obiektu wymienia wdowę Scultetus, której pierwszym mężem był Matthias Olofsson, syn Andreasa. Wartość budynku w tym okresie wynosiła 570 talarów. W kolejnym katastrze, z 1765 roku, właścicielem budynku jest urodzony w Brzegu handlarz suknem Johann Gottlieb Böhm, prywatnie wnuk Anny Evy Scultetus. Jego pierwszą żoną była Theofila Carolina Petrasch, córka byłego burmistrza miasta, Bernarda Petrascha, która zmarła jednak młodo, a kolejną żoną Böhma została znacznie od niego młodsza Magdalene Dull. Po śmierci męża była ona właścicielką kamienicy w latach 1799–1818, a następnie w latach 1818–1861 dom należał do ich wnuka, Gustava Böhma. W latach 1765–1840 wartość katastralna domu wynosiła 672–660 talarów.
Gustav był człowiekiem przedsiębiorczym, który pomnożył znacząco rodzinny kapitał (m.in. w 1843 roku nabył on sąsiednią kamienicę). Był również aktywny społecznie; należał do Bractwa Strzeleckiego, wrocławskiej loży wolnomularskiej „Horus” i tarnogórskiej „Silberfels”, był radnym, a następnie starszym radnym miejskim (Stadtältester). 22 listopada 1821 roku ożenił się z Louise Wagner, która po jego śmierci stała się właścicielką obiektu. W latach 1889–1900 kamienica należała do syna Gustava i Louise, Ottona, który jako ostatni z rodziny Böhmów zajmował się handlem tkaninami. Również w 1889 roku przy bocznym skrzydle od strony dziedzińca zbudowano galeryjkę według projektu Adolfa Goerkego.
W książce adresowej z 1909 roku jako właściciel domu figuruje Benno Atzler, zaś w latach 1912–1915 kamienica należała do Spółki Handlu Ziemią Silesia z Bytomia (Grundstücksverwaltungsgesellschaft m.b.H in Beuthen). W 1915 roku przebudowano wnętrza oraz wzniesiono murowaną ścianę szczytową w miejsce prawdopodobnie drewnianej (projekt Pawlik & Co z Bytomia). Od 1925 do 1990 roku własność rodziny Balcerów.
12 marca 1950 roku obiekt po raz pierwszy wpisano do rejestru zabytków nieruchomych (wówczas województwa śląsko-dąbrowskiego), zaś 15 kwietnia 1966 roku kamienicę jako budynek mieszkalny I wpisano do rejestru zabytków województwa katowickiego pod numerem 613/66. W 1991 roku przeprowadzono gruntowny remont budynku.
We wrześniu 2015 roku tuż przy kamienicy umieszczono jedną z serii figur tarnogórskich gwarków – rzeźbę autorstwa Norberta Jastalskiego.
Współcześnie w kamienicy mieści się m.in. cukiernia Danuta, natomiast jej XVI-wieczne piwnice zajmuje pub Beczka.
Budynek północny przy Rynku 17 wzniesiony jest na rzucie prostokąta, dwukondygnacyjny – piętrowy z wysokim poddaszem, kryty dwuspadowym dachem półszczytowym (naczółkowym) z kalenicą prostopadłą do pierzei rynku, o kącie nachylenia połaci wynoszącym 45°.
Elewacja obiektu jest trójosiowa, z wnęką z figurą św. Floriana w szczycie, dwoma okienkami po obu jej bokach oraz z podcieniem otwartym dwiema arkadami na parterze.
Wnętrze czterotraktowe, z sienią przelotową na parterze sklepioną krzyżowo-kolebkowo. Pomieszczenie na lewo od niej ma czteroprzęsłowe sklepienie żaglaste na gurtach.
Ściany parteru – zwłaszcza od strony ul. Przesmyk – są bardzo masywne, a łuki przy podłogach piwnic (z których część jest zasypana gruzem) mogą świadczyć o tym, że były one dwukondygnacyjne.
Budynek południowy:
Budynek należy do zespołu kamienic podcieniowych, które zajmują południową część zachodniej pierzei tarnogórskiego Rynku oraz początkowy odcinek ulicy Gliwickiej. Współcześnie obiekt funkcjonalnie związany jest z sąsiednią kamienicą, również zajmującą parcelę pod numerem 17, pierwotnie jednak obie części funkcjonowały oddzielnie, o czym świadczy odmienna bryła budynków oraz ślady istnienia dwóch niezależnych klatek schodowych.
Pierwszym znanym z nazwiska właścicielem kamienicy był Jan Miedona, do którego budynek należał w latach 1670–1703. W wieku XIX budynek był własnością Böhmów. W 1950 roku kamienica po raz pierwszy została wpisana do rejestru zabytków (województwa śląsko-dąbrowskiego), a w kwietniu 1966 roku wpisano ją do rejestru zabytków województwa katowickiego.
Budynek znajduje się w południowej części zachodniej pierzei tarnogórskiego Rynku. Podobnie jak sąsiednie budynki, wybudowany został w XVI wieku – prawdopodobnie w drugiej jego połowie – i należy do zespołu kamienic podcieniowych, który obejmuje budynki przy ul. Gliwickiej 1, 3 i 5 oraz przy Rynku 18 i 17 (budynek północny i południowy), a kiedyś także 16 i 15.
Nie jest znany inwestor, architekt, budowniczy, ani dokładna data wzniesienia kamienicy. Jako jej właściciel w 1670 roku wymieniony jest żupnik Jan Miedona, który wraz z Andreasem Olofssonem, do którego należała sąsiednia kamienica, gościli na swych połączonych podwórkach kaleszę i konie z orszaku odwiedzającej miasto cesarzowej Eleonory Gonzagi. Po śmierci Miedony w 1703 roku w dokumentach występuje jego żona, Magdalena, katoliczka, która wsławiła się znaczącymi darowiznami na miejscowy kościół (m.in. wpłaciła 200 talarów na remont wieży świątyni). Jednak już w roku następnym, przegrawszy proces sądowy z Bernardem Bordolo wytoczony w sprawie podwyższenia przylegającej od południa kamienicy, Miedonowa sprzedała swój dom Andrzejowi Pusonowi.
Dom był jednym z budynków, które spłonęły w pożarze miasta w 1746 roku. Wówczas jego wartość katastralna wynosiła 430 talarów, a właścicielem był pochodzący z brandenburskiego Friedlandu Christian Fiddicke – żupnik, wiceburmistrz, inspektor cechu rzeźników i architekt miejski. W 1765 dom należał do kupca Jacoba Zienbecka, zaś w 1800 roku do spadkobierców niejakiego Fischera. W 1765 roku wartość kamienicy wynosiła 465 talarów, a w 1800 roku 450 talarów.
Kolejnym właścicielem obiektu był od 1804 roku Joseph Waniek z Gliwic, członek Bractwa Strzeleckiego, poborca akcyzy, członek tarnogórskiego magistratu, a od 1823 roku aż do swojej śmierci w 1842 roku – burmistrz miasta. Po jego śmierci kamienicę nabył Gustav Böhm, właściciel budynku sąsiadującego z kamienicą od północy. Z czasem obie kamienice pomimo zróżnicowanej bryły zaczęły stanowić funkcjonalną całość, a od lat 20. XX wieku mają wspólny adres pod numerem 17 przy Rynku w Tarnowskich Górach.
12 marca 1950 roku obiekt po raz pierwszy wpisano do rejestru zabytków nieruchomych (wówczas województwa śląsko-dąbrowskiego), zaś 15 kwietnia 1966 roku kamienicę jako budynek mieszkalny II wpisano do rejestru zabytków województwa katowickiego pod numerem 614/66. W 1991 roku przeprowadzono gruntowny remont budynku.
Budynek jest wzniesiony na rzucie prostokąta, od strony Rynku jest trójkondygnacyjny, w głębi zaś dwukondygnacyjny. Kryty jest dwuspadowym dachem z kalenicą ustawioną prostopadle do pierzei rynku. Elewacja obiektu jest pięcioosiowa, z podcieniem otwartym dwiema arkadami na parterze i trójkątnym szczytem. W szczycie znajduje się owalne okienko, pozostałe okna są prostokątne.
Budynek ma zachowane w dość dobrym stanie oryginalne, XVI-wieczne piwnice, podcienia zostały dobudowane najprawdopodobniej w XVII wieku, natomiast trzecią kondygnację zbudowano w wieku XVIII. W lokalu na parterze zachowane sklepienie kolebkowe z lunetami. Obiekt w fasadzie miał niegdyś balkon, który nie zachował się do czasów współczesnych.
Opis skopiowano z wikipedi.
fot. JustynaDzie, CC BY-SA 3.0 PL , via Wikimedia Commons
Budynek należy do zespołu kamienic podcieniowych, które zajmują południową część zachodniej pierzei tarnogórskiego Rynku oraz początkowy odcinek ulicy Gliwickiej. Współcześnie obiekt funkcjonalnie związany jest z sąsiednią kamienicą, również zajmującą parcelę pod numerem 17, pierwotnie jednak obie części funkcjonowały oddzielnie, o czym świadczy odmienna bryła budynków oraz ślady istnienia dwóch niezależnych klatek schodowych.
Pierwszym znanym z nazwiska właścicielem kamienicy był Andreas Olofsson, od połowy XVIII wieku do końca XIX wieku budynek należał zaś do Böhmów. Bryła obiektu pozostała niezmieniona od XVIII wieku, zachowały się sklepienia kolebkowo-krzyżowe i żaglaste, choć drobne przebudowy miały miejsce m.in. w latach 1889 i 1915. W 1950 roku kamienica po raz pierwszy została wpisana do rejestru zabytków (województwa śląsko-dąbrowskiego), a w kwietniu 1966 roku wpisano ją do rejestru zabytków województwa katowickiego.
Budynek znajduje się w południowej części zachodniej pierzei tarnogórskiego Rynku. Podobnie jak sąsiednie budynki, wybudowany został w XVI wieku – prawdopodobnie w drugiej jego połowie – i należy do zespołu kamienic podcieniowych, który obejmuje budynki przy ul. Gliwickiej 1, 3 i 5 oraz przy Rynku 18 i 17 (budynek północny i południowy), a kiedyś także 16 i 15.
Nie jest znany inwestor, architekt, budowniczy, ani dokładna data wzniesienia kamienicy. Poczet jej właścicieli zaczyna się od wzmiankowanego w 1670 roku Andreasa Olofssona, potomka szwedzkiego oficera, który osiadł po wojnie trzydziestoletniej w Tarnowskich Górach jako kupiec. W latach 1673–1676 jako właścicielka budynku figuruje już jego żona, Anna Olofssonowa z domu Weißheitt. Budynek prawdopodobnie uległ zniszczeniu podczas wielkiego pożaru miasta w 1701 roku, choć nie wiadomo, w jakim stopniu ucierpiał.
Dom był jednym z budynków, które spłonęły w pożarze miasta w 1746 roku. Kataster z tego roku jako właścicielkę obiektu wymienia wdowę Scultetus, której pierwszym mężem był Matthias Olofsson, syn Andreasa. Wartość budynku w tym okresie wynosiła 570 talarów. W kolejnym katastrze, z 1765 roku, właścicielem budynku jest urodzony w Brzegu handlarz suknem Johann Gottlieb Böhm, prywatnie wnuk Anny Evy Scultetus. Jego pierwszą żoną była Theofila Carolina Petrasch, córka byłego burmistrza miasta, Bernarda Petrascha, która zmarła jednak młodo, a kolejną żoną Böhma została znacznie od niego młodsza Magdalene Dull. Po śmierci męża była ona właścicielką kamienicy w latach 1799–1818, a następnie w latach 1818–1861 dom należał do ich wnuka, Gustava Böhma. W latach 1765–1840 wartość katastralna domu wynosiła 672–660 talarów.
Gustav był człowiekiem przedsiębiorczym, który pomnożył znacząco rodzinny kapitał (m.in. w 1843 roku nabył on sąsiednią kamienicę). Był również aktywny społecznie; należał do Bractwa Strzeleckiego, wrocławskiej loży wolnomularskiej „Horus” i tarnogórskiej „Silberfels”, był radnym, a następnie starszym radnym miejskim (Stadtältester). 22 listopada 1821 roku ożenił się z Louise Wagner, która po jego śmierci stała się właścicielką obiektu. W latach 1889–1900 kamienica należała do syna Gustava i Louise, Ottona, który jako ostatni z rodziny Böhmów zajmował się handlem tkaninami. Również w 1889 roku przy bocznym skrzydle od strony dziedzińca zbudowano galeryjkę według projektu Adolfa Goerkego.
W książce adresowej z 1909 roku jako właściciel domu figuruje Benno Atzler, zaś w latach 1912–1915 kamienica należała do Spółki Handlu Ziemią Silesia z Bytomia (Grundstücksverwaltungsgesellschaft m.b.H in Beuthen). W 1915 roku przebudowano wnętrza oraz wzniesiono murowaną ścianę szczytową w miejsce prawdopodobnie drewnianej (projekt Pawlik & Co z Bytomia). Od 1925 do 1990 roku własność rodziny Balcerów.
12 marca 1950 roku obiekt po raz pierwszy wpisano do rejestru zabytków nieruchomych (wówczas województwa śląsko-dąbrowskiego), zaś 15 kwietnia 1966 roku kamienicę jako budynek mieszkalny I wpisano do rejestru zabytków województwa katowickiego pod numerem 613/66. W 1991 roku przeprowadzono gruntowny remont budynku.
We wrześniu 2015 roku tuż przy kamienicy umieszczono jedną z serii figur tarnogórskich gwarków – rzeźbę autorstwa Norberta Jastalskiego.
Współcześnie w kamienicy mieści się m.in. cukiernia Danuta, natomiast jej XVI-wieczne piwnice zajmuje pub Beczka.
Budynek północny przy Rynku 17 wzniesiony jest na rzucie prostokąta, dwukondygnacyjny – piętrowy z wysokim poddaszem, kryty dwuspadowym dachem półszczytowym (naczółkowym) z kalenicą prostopadłą do pierzei rynku, o kącie nachylenia połaci wynoszącym 45°.
Elewacja obiektu jest trójosiowa, z wnęką z figurą św. Floriana w szczycie, dwoma okienkami po obu jej bokach oraz z podcieniem otwartym dwiema arkadami na parterze.
Wnętrze czterotraktowe, z sienią przelotową na parterze sklepioną krzyżowo-kolebkowo. Pomieszczenie na lewo od niej ma czteroprzęsłowe sklepienie żaglaste na gurtach.
Ściany parteru – zwłaszcza od strony ul. Przesmyk – są bardzo masywne, a łuki przy podłogach piwnic (z których część jest zasypana gruzem) mogą świadczyć o tym, że były one dwukondygnacyjne.
Budynek południowy:
Budynek należy do zespołu kamienic podcieniowych, które zajmują południową część zachodniej pierzei tarnogórskiego Rynku oraz początkowy odcinek ulicy Gliwickiej. Współcześnie obiekt funkcjonalnie związany jest z sąsiednią kamienicą, również zajmującą parcelę pod numerem 17, pierwotnie jednak obie części funkcjonowały oddzielnie, o czym świadczy odmienna bryła budynków oraz ślady istnienia dwóch niezależnych klatek schodowych.
Pierwszym znanym z nazwiska właścicielem kamienicy był Jan Miedona, do którego budynek należał w latach 1670–1703. W wieku XIX budynek był własnością Böhmów. W 1950 roku kamienica po raz pierwszy została wpisana do rejestru zabytków (województwa śląsko-dąbrowskiego), a w kwietniu 1966 roku wpisano ją do rejestru zabytków województwa katowickiego.
Budynek znajduje się w południowej części zachodniej pierzei tarnogórskiego Rynku. Podobnie jak sąsiednie budynki, wybudowany został w XVI wieku – prawdopodobnie w drugiej jego połowie – i należy do zespołu kamienic podcieniowych, który obejmuje budynki przy ul. Gliwickiej 1, 3 i 5 oraz przy Rynku 18 i 17 (budynek północny i południowy), a kiedyś także 16 i 15.
Nie jest znany inwestor, architekt, budowniczy, ani dokładna data wzniesienia kamienicy. Jako jej właściciel w 1670 roku wymieniony jest żupnik Jan Miedona, który wraz z Andreasem Olofssonem, do którego należała sąsiednia kamienica, gościli na swych połączonych podwórkach kaleszę i konie z orszaku odwiedzającej miasto cesarzowej Eleonory Gonzagi. Po śmierci Miedony w 1703 roku w dokumentach występuje jego żona, Magdalena, katoliczka, która wsławiła się znaczącymi darowiznami na miejscowy kościół (m.in. wpłaciła 200 talarów na remont wieży świątyni). Jednak już w roku następnym, przegrawszy proces sądowy z Bernardem Bordolo wytoczony w sprawie podwyższenia przylegającej od południa kamienicy, Miedonowa sprzedała swój dom Andrzejowi Pusonowi.
Dom był jednym z budynków, które spłonęły w pożarze miasta w 1746 roku. Wówczas jego wartość katastralna wynosiła 430 talarów, a właścicielem był pochodzący z brandenburskiego Friedlandu Christian Fiddicke – żupnik, wiceburmistrz, inspektor cechu rzeźników i architekt miejski. W 1765 dom należał do kupca Jacoba Zienbecka, zaś w 1800 roku do spadkobierców niejakiego Fischera. W 1765 roku wartość kamienicy wynosiła 465 talarów, a w 1800 roku 450 talarów.
Kolejnym właścicielem obiektu był od 1804 roku Joseph Waniek z Gliwic, członek Bractwa Strzeleckiego, poborca akcyzy, członek tarnogórskiego magistratu, a od 1823 roku aż do swojej śmierci w 1842 roku – burmistrz miasta. Po jego śmierci kamienicę nabył Gustav Böhm, właściciel budynku sąsiadującego z kamienicą od północy. Z czasem obie kamienice pomimo zróżnicowanej bryły zaczęły stanowić funkcjonalną całość, a od lat 20. XX wieku mają wspólny adres pod numerem 17 przy Rynku w Tarnowskich Górach.
12 marca 1950 roku obiekt po raz pierwszy wpisano do rejestru zabytków nieruchomych (wówczas województwa śląsko-dąbrowskiego), zaś 15 kwietnia 1966 roku kamienicę jako budynek mieszkalny II wpisano do rejestru zabytków województwa katowickiego pod numerem 614/66. W 1991 roku przeprowadzono gruntowny remont budynku.
Budynek jest wzniesiony na rzucie prostokąta, od strony Rynku jest trójkondygnacyjny, w głębi zaś dwukondygnacyjny. Kryty jest dwuspadowym dachem z kalenicą ustawioną prostopadle do pierzei rynku. Elewacja obiektu jest pięcioosiowa, z podcieniem otwartym dwiema arkadami na parterze i trójkątnym szczytem. W szczycie znajduje się owalne okienko, pozostałe okna są prostokątne.
Budynek ma zachowane w dość dobrym stanie oryginalne, XVI-wieczne piwnice, podcienia zostały dobudowane najprawdopodobniej w XVII wieku, natomiast trzecią kondygnację zbudowano w wieku XVIII. W lokalu na parterze zachowane sklepienie kolebkowe z lunetami. Obiekt w fasadzie miał niegdyś balkon, który nie zachował się do czasów współczesnych.
Opis skopiowano z wikipedi.
fot. JustynaDzie, CC BY-SA 3.0 PL , via Wikimedia Commons
Lokalizacja
Tarnowskie Góry, śląskie
Rynek 17
Rynek 17