Pomnik odsłonięto pierwotnie 28 sierpnia 1938, jako wotum wdzięczności za odzyskanie niepodległości przez Polskę, w dwudziestą rocznicę tego wydarzenia, a także jako symbol przywiązania Krajny do Polski. Pomysł budowy pomnika zainicjował ksiądz Grudziński, proboszcz parafii w Sępólnie. Został wówczas sfinansowany ze składek mieszkańców powiatu sępoleńskiego. Projektantami byli rzeźbiarze Ignacy Zelek i Wojciech Durek z Torunia. Został zniszczony w dniach 29 września – 27 października 1939 przez okupantów hitlerowskich. Odbudowany w latach 2012-2014 z inicjatywy Komitetu Odbudowy Pomnika Wdzięczności, ze składek społecznych, przy dofinansowaniu ze środków powiatowych i wojewódzkich (koszt odbudowy wyniósł ponad 231.000 złotych). Prace ziemne rozpoczęto 5 lipca 2013. Poświęcenia monumentu dokonał biskup ordynariusz bydgoski Jan Tyrawa.

Pomnik przedstawia 13 postaci w układzie zbliżonym do symetrycznego. Stoją one na tle ściany symbolizującej rozwijający się zwój pergaminu. Nad całością góruje postać Chrystusa Króla. Poniżej wyrzeźbiono trzy herby międzywojennych miast powiatu sępoleńskiego – Sępólna, Więcborka i Kamienia Krajeńskiego. Po lewej stronie znajduje się wyobrażenie polskiego orła ze zwojem dziejów kraju w szponach, a po prawej gryfa pomorskiego, będącego symbolem przywiązania Polski do Bałtyku. Poniżej stoją w dwóch rzędach następujące postacie:

strona lewa od lewej (symbolizująca czasy historyczne, będąca wyrazem troski o sprawy narodowe na przestrzeni minionych wieków):
młodzieniec wpatrzony w żołnierza, tęskniący do podjęcia chwalebnych czynów,
Żołnierz Polski niepodległej, gotowy walczyć za ojczyznę,
harcerz, już od czasów zaborów uczestniczący w tajnych organizacjach niepodległościowych,
powstaniec wielkopolski symbolizujący udział Krajny w tym zrywie,
król Kazimierz Wielki, nadający miastom krajeńskim prawa miejskie,
husarz, symbolizujący przedmurze chrześcijaństwa i chwałę polskiego rycerstwa,
strona prawa od lewej (symbolizująca czasy współczesne, zjednoczenie przedstawicieli różnych stanów na rzecz odzyskania państwowości przez Polskę):
rolnik będący symbolem znojnej pracy i służby dla wiary i ojczyzny,
robotnik symbolizujący wszelkie gałęzie przemysłu i rzemiosła,
rybak symbolizujący związki Polski z morzem,
uczony wskazujący na ważną rolę nauki w rozwoju kraju,
uczeń, jako symbol młodego pokolenia, które dzięki nauce stawi czoła wyzwaniom przyszłości,
Matka Polka z niemowlęciem – uosobienie poświęcenia i miłości.
Pomnikowi towarzyszy stela z historią monumentu, a także metaloplastyczny wizerunek orła w koronie. W pobliżu znajduje się Miejsce Pamięci Narodowej.






Opis skopiowano z wikipedii.
fot. MOs810, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons