Kazanowscy na przełomie XVI i XVII wieku wznieśli tu parterowy dwór obronny, jeden z najstarszych tego typu obiekt na południowym Podlasiu. Obiekt flankowały od frontu pięcioboczne baszty obronne typu puntone. Na zachód od dworu, przy drodze w kierunku Radzynia, wznosi się element dawnego zespołu - kapliczka poświęcona niegdyś kultowi św. Jana. Pierwotny dwór stanowił przykład wczesnego baroku, co tłumaczyć można ścisłymi kontaktami Kazanowskich z dworem królewskim dynastii Wazów.

W XVIII wieku otaczający go park został przekomponowany w stylu barokowym i wprowadzono m.in. partery ogrodowe. Od początku XIX stulecia do II wojny światowej właścicielami majątku była rodzina Ośniałowskich. W I połowie XIX w. nadbudowano nad korpusem dworu piętro w wyniku czego nabrał on wyglądu pałacu. M.in. Zabików należał do Włodzimierza Ośmiałowskiego, zmarłego w 1873 r., a następnie do jego syna Stanisława (wymienianego jako właściciel w roku 1927), potem zaś do Karola Ośmiałowskiego, władającego majątkiem aż do 1939 r. W roku 1880 obszar folwarku Żabików wynosił morgów 934 (około 467 ha). Wytyczona została również nowa droga do Radzynia (obok kapliczki) obsadzona wierzbami, niedostępna dla ludności, służąca jedynie dworowi. W latach 80. XIX wieku w pałacu założono Wyższą Szkołę Rolniczą. Na początku kolejnego stulecia przeobrażono park tak, że nabrał on cech parku krajobrazowego. Około 1903 r. w części północnej założenia postawiono figurę Matki Bożej.

W tym czasie dobra żabikowskie były mocno zadłużone w Towarzystwie Kredytowym Ziemskim. W roku 1927 ówczesny właściciel dóbr Stanisław Ośmiałowski uzyskał zgodę na parcelację majątku, a pieniądze uzyskane tą drogą przeznaczył na zaspokojenie wierzycieli. Przed parcelacją obszar majątku wynosił 416 ha. Parcelacją objęto wówczas grunty o powierzchni 153 ha. Majątek w Żabikowie nie był tak rentowny aby można było spłacić zaciągnięte przed I wojną światową pożyczki toteż z inicjatywy Towarzystwa Kredytowego majątek został w 1939 r. wystawiony na licytację, która jednak z powodu wybuchu wojny nie doszła do skutku. Przed II wojną światową zespół pałacowy tworzyły pałac, rządcówka, oficyna, kuchnia pałacowa, wozownia ze stajnią cugową, spichlerz, lodownia, trzy czworaki, stodoła oraz budynki inwentarskie. Podczas wojny w pałacu kwaterowały wojska niemieckie. W roku 1944, po wkroczeniu oddziałów radzieckich, pałac został rozgrabiony przez okoliczną ludność, a niedługo po tym resztka majątku została rozparcelowana, a w pałacu urządzono szkołę podstawową, która przejęła także park i teren przed pałacem. Na terenie parku zachowały się stare okazy drzew oraz staw. Około 1962 r. pałac został wyremontowany - poszerzono wówczas okna na parterze w elewacji głównej oraz przekomponowano dojazd do pałacu. Przed pałacem urządzono boisko. W tym samym czasie w budynku dawnej rządcówki umieszczono przedszkole, a przed tym budynkiem ustawiono przyrządy do zabaw dla dzieci. Obecnie w budynku mieści się szkoła podstawowa.






Opis skopiowano z wikipedi.
fot. Fotonews, CC BY-SA 3.0 PL , via Wikimedia Commons