Powstał według projektu Maxa Littmanna z monachijskiej pracowni Heilmann und Littman w przeciągu 18 miesięcy jako nowa siedziba Teatru Miejskiego, który mieścił się dotychczas w przestarzałym budynku Arkadii. Pierwsze przedstawienie – Czarodziejski flet W.A. Mozarta – odbyło się w 1910 roku. W 1919 roku przeszedł w ręce polskie. 31 sierpnia 1919 roku dzięki staraniom Jarogniewa Drwęskiego – ówczesnego Prezydenta Miasta Poznania, w Gmachu pod Pegazem odbyła się uroczystość inaugurująca działalność polskiego teatru operowego, na którą przybyli przedstawiciele kultury polskiej – Kornel Makuszyński, Bolesław Gorczyński, Emil Młynarski, Zenon „Miriam” Przesmycki, Felicjan Szopski, Michał Tarasiewicz. Nieobecna Gabriela Zapolska wysłała depeszę o treści „Szczęśliwa, dumna, pełna nadziei wchodzę dziś razem z Wami pod dach naszego teatru, którego drzwi lat tyle były dla nas zamknięte, a wnętrze niedostępne dla naszej drogiej mowy...”. Inaugurującym spektaklem zrealizowanym przez polski zespół była Halka Stanisława Moniuszki, pod dyrekcją pierwszego polskiego dyrektora poznańskiej sceny – Adama Dołżyckiego. W tym historycznym wydarzeniu uczestniczyli Józefina Zacharska (Hal­ka), Franciszek Bedlewicz (Jontek), Liliana Zamorska (Zofia), Augustyn Wiśniewski (Janusz), Karol Urbanowicz (Stolnik), Jan Popiel (Dziemba), Gabriel Górski (Dudarz), Stanisław Drabik (Góral). W okresie międzywojennym miały tu miejsce światowe prapremiery Legendy Bałtyku Feliksa Nowowiejskiego, Margiera Konstantego Gorskiego i polska premiera Harnasi – baletu Karola Szymanowskiego. Mimo sukcesów instytucji zagroziła likwidacja, z uwagi na kłopoty finansowe miasta. W 1925 za zamknięciem opery opowiadali się niektórzy radni Narodowej Partii Robotniczej i socjalistyczni. Instytucję uratowało osobiste zaangażowanie prezydenta Cyryla Ratajskiego (wspomaganego przez Łucjana Kamieńskiego), wyjątkowo ceniącego sztukę operową. W 1929 (na PeWuKę) gmach zmodernizowano (autorem projektu był Stanisław Kirkin). W czasie II wojny światowej w budynku Opery miał siedzibę Grosses Haus, część Reichsgautheater Posen. Podczas walk w 1945 budynek uniknął większych zniszczeń, pomimo że stanowił niemiecki punkt oporu, a potem na najwyższej kondygnacji urządzono punkt dowodzenia radzieckiego dowódcy artylerii podczas bojów o Cytadelę (do 23 lutego 1945). W podziemiach stacjonowały konie wojskowe. 2 czerwca 1945 Opera Poznańska rozpoczęła oficjalną działalność po II wojnie światowej i była pierwszym teatrem operowym w Polsce, który wznowił działania artystyczne (wystawiono podówczas Krakowiaków i Górali z muzyką Karola Kurpińskiego, w reżyserii B. Horowskiego i scenografii Z. Szpingera, z kostiumami wypożyczonymi z Krakowa). Na widowni zasiadł wtedy m.in. Edmund Zalewski - minister kultury. Operę tę zagrano ostatecznie 76 razy przy pełnej widowni. W 1949 patronem poznańskiej opery został Stanisław Moniuszko. Począwszy od 31 sierpnia 1919 roku aż do końca sezonu artystycznego 2014/2015, w poznańskim Teatrze Wielkim zostało zrealizowanych 713 premier. Fasadę budynku stanowi w rzeczywistości olbrzymi portyk wzniesiony zgodnie z regułami architektury klasycznej starożytnego Rzymu. Kilkadziesiąt monumentalnych stopni ograniczają po bokach rzeźby: po lewej kobiety na lwie (symbolizująca Lirykę), a po prawej mężczyzny z idącą przy nim panterą (przedstawiającego Dramat). Na szczycie schodów stoi sześć olbrzymich jońskich kolumn, dźwigających trójkątny tympanon zwieńczony symbolem budynku – pegazem. Od wschodu znajduje się pawilon dawnej restauracji, a od zachodu osobne wejście dla cesarza. Wewnątrz wspaniale dekorowane halle, foyer i inne pomieszczenia. Na widowni mieszczącej obecnie 858 miejsc, uwagę zwraca kryształowy żyrandol i bogate dekoracje ścian. Pierwotnie na tympanonie znajdował się cytat z poematu Die Künstler (Artyści) Friedricha von Schillera: „Der Menschheit Würde ist in eure Hand gegeben. Bewahret sie! Sie fällt mit euch! Mit euch wird sie sich heben!”, który został usunięty z fasady po przejęciu budynku przez władze polskie w roku 1919. Fontanna usytuowana przed teatrem jest architektonicznie integralną częścią budynku i bezpośrednim przedłużeniem symbolu pegaza. Pod wpływem uderzenia kopyta pegaza, na górze Helikon - jednej z siedzib muz - miały trysnąć wody źródła Hippokrene. Źródło było poświęcone muzom, ponieważ pobudzało natchnienie, a sam pegaz stanowi symbol natchnienia poetyckiego i plastycznego. Po obu stronach zejścia do fontanny znajdują się dwie wazy z piaskowca, ozdobione analogicznymi rzeźbieniami, jakie znajdują się na froncie budynku teatru. W 1988 Jerzy Gurawski zaproponował rozbudowę gmachu teatru o skrzydło zachodnie, symetryczne do istniejącego, wschodniego. W skrzydle zachodnim miałoby się mieścić drugie zaplecze sceny. Projekt zawierał także propozycję budowy małej sceny kameralnej od zachodu i zaplecza technicznego od północy (po wycięciu kilku drzew w parku Wieniawskiego). Do realizacji tego zamierzenia ostatecznie nie doszło. Opis skopiowano z wikipedi. fot. Diego Delso, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons