Stworzenie wystaw stałych w Spichlerzu - siedzibie Działu Etnografii, to konsekwentnie realizowany plan rozbudowy i rozwoju Muzeum Mazowieckiego w Płocku. Kolejny etap rozbudowy skoncentrował się właśnie w Spichlerzu.

To zabytkowy budynek z przełomu XVIII i XIX wieku, od lat mieszczący magazyn zbiorów etnograficznych oraz przestrzeń przeznaczoną na wystawy czasowe. W magazynie Działu Etnografii znajdowało się ponad 9500 eksponatów z całego Mazowsza, w tym m.in. tkaniny, stroje ludowe, kolekcja rzeźb, ceramiki, wycinanki ludowej. Po przeprowadzonych pracach modernizacyjnych obiekt całkowicie zmienił swoje oblicze i stał się miejscem eksponowania  ważnych, interesujących wystaw:

Kultura Mazowsza w ludowej wizji świata.

Ekspozycja prezentuje 7 regionów etnograficznych: od Starego Mazowsza, poprzez Kurpie, Puszczę Zieloną i Białą, Łowickie, Gąbińskie, Rawskie i Kołbielskie. Poszczególne regiony charakteryzuje inny strój, tkaniny, plecionki, ceramika oraz elementy w szczególny sposób wyróżniające dany obszar (np. kurpiowskie krzesła jankowskie czy gąbińskie skrzynie). Tłem dla strojów są kolaże z archiwalnych fotografii. Na III piętrze znajduje się ekspozycja poświęcona najbliższemu regionowi Płocka - Staremu Mazowszu. W wydzielonych aneksach obejrzymy elementy stroju, wyroby plecionkarskie, przykłady twórczości ludowej (szczególnie wiele rzeźb pochodzi z tzw. sierpeckiego ośrodka rzeźby ludowej), wyroby garncarskie (m.in. garnki z pracowni która znajdowała się w Parowie) i kowalskie. Przekonamy się, czym zajmowali się mieszkańcy położonych nad Wisłą miejscowości (piaskarze, rybacy, przewoźnicy, źwirnicy), jak mieszkali, w co wierzyli. Wiedzę na temat regionów poszerzymy korzystając z dostępnej na interaktywnym stanowisku aplikacji Mapa Mazowsza. Dowiemy się tam więcej np. o sanktuariach w Sierpcu czy Skępem. Przy chacie usiądziemy, by posłuchać pieśni o Matce Boskiej Studziannej, Łazarzu, Świętym Antonim i Sądzie Ostatecznym, w wykonaniu Janusza i Kai Prusinowskich. Warto zwrócić uwagę na historię duetu cyrkowego Razików, który dawał przedstawienia w niewielkich miejscowościach na Mazowszu. 

Drugą obok ścieżki regionalnej narracji wystawy jest ludowa wizja świata, zobrazowana poprzez rodzinne i doroczne obrzędy. Dzięki niej zrozumiemy, w jaki sposób nasi przodkowie czerpiący wiedzę z bezpośredniej obserwacji, doświadczania przedmiotów, zjawisk i przyrody postrzegali swoją rolę w Kosmosie. Ekspozycja ukazuje przełomowe momenty w życiu: narodziny, ślub, śmierć. W kole roku obrzędowego zaprezentowane zostały najważniejsze święta związane z letnim lub zimowym przesileniem słońca. Ludowe postrzeganie świata stało się inspiracją do podziału wystawy na 3 zasadnicze części odpowiadające trzem kondygnacjom budynku. Na poddaszu znajduje się strefa niebiańska symbolizująca zaświaty. Strefa ziemska to dom i jego zabezpieczenie przed "złem". Strefa podziemna to wyobrażenie piekła (II piętro, część centralna) z diabłem wyrzeźbionym przez Ryszarda Rabeszkę. 

Wspólnym elementem poszczególnych kondygnacji jest ogromne drzewo życia. To symbol środka świata, miejsce łączności pomiędzy sferą podziemną (korzenie) a niebiańską (korona). Związany z drzewem kult pozostawił liczne ślady w kulturze ludowej m.in. w zdobnictwie i obrzędach).

Z myślą o najmłodszych zwiedzających powstałą strefa zabaw wyposażona m.in. w drewniane zabawki, które można dotykać. Spichlerz zaprasza grupy szkolne i przedszkolne na warsztaty robienia tradycyjnych ozdób z opłatka czyli światów. 

Sztuka Dalekiego Wschodu. Płockie skarby buddyjskiej Azji. 

Zaczarowany świat egzotycznej sztuki - malowniczy labirynt, w którym rozbrzmiewają śpiewy tybetańskich lamów, czy głos koreańskiego mistrza zen.  

Atrakcyjna wizualnie aranżacja wystawy zawiera dzieła, których nie powstydziłyby się największa muzea świata. Wystarczy wspomnieć, że w japońskiej części wystawy podziwiać możemy dzieła najwybitniejszych artystów drzeworytu - Hokusaia i Hiroshige. Najsłynniejsze dzieło tego pierwszego, czyli "Wielką Falę" wielu z nas pamięta z podręcznika do plastyki. Kiedy dzieła tej klasy pojawiają się na wystawie muzeum narodowych, jest to wydarzenie dużej rangi, a w płockim spichlerzu można je oglądać na stałe. W części koreańskiej znajduje się obiekt zazdrości europejskich muzeów orientalistycznych - jedyna na naszym kontynencie kolekcja wielkoformatowych obrazów świątynnych zwanych taenghwa. A nie jest to jakiś styl niszowy, lecz narodowy styl malarski Korei, którego przykłady znajdziemy w starych buddyjskich świątyniach tego kraju. Wędrując po wystawie znajdziemy dzieła wykonane setki lat temu w Chinach, Tybecie czy Mongolii.

Nie trzeba obawiać się, że jest to wystawa przeznaczona dla specjalistów, gdyż wszystkie zagadnienia na wystawie są w przystępny sposób wyjaśnione, a nastrój niezwykłych drewnianych wnętrz urzeknie każdego.

fot. Muzeum Mazowieckie