Kościół w stylu gotyckim z wieżą skierowaną w stronę Rzymu. W 1864 roku kościół został zamknięty ze względu na zagrożenie zawaleniem. Po generalnym remoncie wykonanym w latach

1866-1868 oddany z powrotem do użytku. W ciągu wieków kościół odwiedzali i modlili się w nim wybitni Polacy: Marcin Kromer, Jan Dantyszek i Ignacy Krasicki, wszyscy trzej piastujący godność biskupów warmińskich oraz król Władysław IV. W latach 1898-1900 organistą tu był Feliks Nowowiejski, kompozytor "Legendy Bałtyku" i "Roty" a w latach 1979-1981 biskup Józef Glemp. Od 1945 roku prokatedra, od 1973 rok konkatedra a od 2004 roku bazylika mniejsza.



W porównaniu z bogactwem swojej architektury, wnętrze jest znacznie skromniejsze. W 1807 roku podczas wojen napoleońskich Francuzi zamknęli w kościele około 1500 rosyjskich jeńców, którzy chroniąc się przed ostrym mrozem spalili wszystko, co mógł strawić ogień. Mimo to część zabytków ruchomych zachowało się z okresu:

- gotyku - tryptyk, tabernakulum ścienne z kratą gotycką,

- renesansu - tryptyk św. Krzyża, świeczniki, dekoracja malarska tabernakulum ściennego,

- baroku - krucyfiks ponadnaturalnej wielkości, rzeźby apostołów św. Jakuba Starszego i św. Andrzeja, obraz Matki Boskiej Różańcowej, chrzcielnica.