Przedmiotem ochrony (według aktu powołującego) jest zachowanie wielogatunkowego lasu o charakterze naturalnym z udziałem jodły, występującej tu na północno-wschodniej granicy swego zasięgu.

Zachodnia część rezerwatu (przylegająca do drogi Żdżary – Domanice przez Jagodne), o powierzchni 337,42 ha, objęta jest ochroną ścisłą, pozostała część, o powierzchni 779,52 ha, to rezerwat częściowy.

Z bagien na terenie rezerwatu wypływają rzeki Krzna Północna i Krzna Południowa.


Drzewostany rezerwatu tworzą jodła, jawor, dąb, świerk, sosna oraz mniej licznie lipa, klon, wiąz, olsza i jesion. Znaczna część tego drzewostanu to ponad 100-letni starodrzew.

W warstwie runa rezerwatu występują gatunki rzadkie i objęte ochroną lub charakterystyczne dla innych stref geograficznych i klimatycznych. Występujące tu gatunki objęte ochroną, to: widłak jałowcowaty, widłak goździsty, wawrzynek wilczełyko, orlik pospolity, bluszcz pospolity, lilia złotogłów, widłak jałowcowaty, widłak goździsty, bagno zwyczajne, podkolan biały, a objęte ochroną częściową to m.in. kruszyna pospolita, kalina koralowa, kopytnik pospolity, przytulia wonna, porzeczka czarna.

Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie między innymi gatunków –
- płazów, np. traszka grzebieniasta,
- gadów: zaskroniec zwyczajny, padalec, żmija zygzakowata,
- ptaków, tj. m.in. orlik krzykliwy, orzechówka, mysikrólik zwyczajny, gil, krzyżodziób świerkowy, bocian czarny, brodziec samotny, dzięcioł średni, muchołówka mała, puchacz zwyczajny, trzmielojad zwyczajny,
- ssaków: łoś, jeleń, sarna, dzik, 12 gatunków nietoperzy i in.


W granicach rezerwatu znajdują się pomniki upamiętniające wydarzenia historyczne związane z walką wyzwoleńczą:
- Pomnik pamięci ks. Brzóski z 1928 wybudowany w 63 rocznicę śmierci bohatera powstania styczniowego
- Pomnik – Krzyż Virtuti Militari upamiętniający miejsce obozu żołnierzy AK w latach 1943–1944
- Pomnik partyzantów polskich i radzieckich z 1969 roku
- Obelisk z 1996 roku upamiętniający żołnierzy AK uczestniczących w operacji Burza.

Przez teren rezerwatu biegną:
- dydaktyczna ścieżka przyrodnicza "Rezerwat Jata": leśniczówka Jata – pomnik żołnierzy AK,
- zielony szlak pieszy: Szlak Powstańców Styczniowych ks. Brzóski,
- żółty szlak rowerowy: leśniczówka Jata – pomnik partyzantów polskich i radzieckich – pomnik ks. Brzóski – Żdżary (wieś w województwie lubelskim).




Opis skopiowano z wikipedii.
fot. Adam Rek, CC BY-SA 3.0 PL , via Wikimedia Commons