Autor
Opis
Jezioro na Pojezierzu Lubuskim o powierzchni około 500 ha. największe jezioro Pojezierza Łagowskiego
Jezioro znajduje się w południowej części Pojezierza Łagowskiego, na terenie powiatu świebodzińskiego. Dawniej w regionalizacji fizycznogeograficznej Kondrackiego zaliczane do Równiny Torzymskiej. Jezioro pochodzenia poligenetycznego, u zbiegu dwóch rynien polodowcowych. Północna część pochodzenia rynnowego, a południowa morenowego. Linia brzegowa jeziora jest dobrze rozwinięta, brzegi przeważnie wysokie, porośnięte lasem. Jezioro ma wiele zatok, stanowiących o jego nieregularnym kształcie. Na jeziorze znajdują się trzy wyspy: Koziniec, Ostrowie, Ptasia, które w 1960 roku zajmowały 10,4 ha, a według danych z 2015 roku już 18 ha. Pod względem warunków do rozwoju życia Niesłysz jest jeziorem eutroficznym.
Do 1945 roku jezioro nosiło niemiecką nazwę Gross Nischlitzsee. W publikacjach po II wojnie światowej, aż do 1950 roku jezioro było nazywane Niesulica lub jezioro Niesulickie. Obecna nazwa została wprowadzona urzędowo 3 listopada 1950 roku.
Według danych Instytutu Rybactwa Śródlądowego powierzchnia zwierciadła wody jeziora wynosi 486,2 ha. Średnia głębokość zbiornika wodnego to 6,9 m, a maksymalna – 34,7 m. Lustro wody znajduje się na wysokości 78,4 m n.p.m. Objętość jeziora wynosi 34 457,6 tys. m³. Natomiast A. Choiński oraz A.Richling podają powierzchnię zwierciadła wody jako – 526,0 ha. Maksymalna długość jeziora to 4700 m, a szerokość 1700 m. Długość linii brzegowej jeziora wynosi 18,9 km, a linia brzegowa wysp 2050 m.
Latem 1993 stwierdzono 10-metrową miąższość epilimnionu, a hypolimnion zaczynał się 2–4 metry głębiej, więc stratyfikacja termiczna dotyczyła jedynie niewielkich jego obszarów.
Jezioro położone jest na wododziale. Jest zasilane wodą podziemną oraz ciekami o niewielkim przepływie m.in. z jezior Złoty Potok, Czarny Dół oraz Księżno. Powierzchnia zlewni całkowitej wynosi 51,4 km². Istnieją dwa odpływy wód z jeziora Niesłysz, na południe odpływ odbywa się rzeką Ołobok, a na północ Kanałem Niesulickim. Od 1960 roku odpływ wód na północ został zamknięty za pomocą zastawki i od tego czasu całość wód odprowadzana jest odpływem południowym w kierunku Odry.
Według Mapy Podziału Hydrograficznego Polski leży na terenie zlewni piątego poziomu Zlewnia jez. Niesłysz. Identyfikator MPHP to 15189.
Wiodącą funkcją użytkowania jeziora jest turystyka i rekreacja, liczne ośrodki wypoczynkowe znajdują się w miejscowościach nadbrzeżnych: Niesulice, Przełazy oraz Tyczyno. Według danych z 2005 roku nad jeziorem corocznie wypoczywa około 180 tys. turystów. Jezioro jest miejscem uprawiania żeglarstwa rekreacyjnego i wyczynowego. Wokół brzegów zlokalizowanych jest kilka przystani jachtowych, a wiele z nich oferuje szkolenia dla początkujących. W ciągu roku wielokrotnie organizowane są regaty m.in. o puchar starosty świebodzińskiego lub poszczególnych klubów jachtowych.
W 2005 wokół jeziora działało 16 ośrodków wczasowych. Ze względu na dużą przeźroczystość wód, jezioro Niesłysz wykorzystywane jest również przez nurków do prowadzenia obozów szkoleniowych oraz nurkowania rekreacyjnego. Nad jeziorem znajdują się trzy kąpieliska ujęte w ewidencji gminnej. W 2021 ich jakość wody sklasyfikowano jako doskonałą.
Administratorem wód jeziora jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Utworzył on obwód rybacki, który obejmuje wody jeziora Niesłysz oraz rzeki Ołobok (obwód rybacki jezioro Niesłysz na rzece Ołobok – Nr 1). Gospodarkę rybacką na jeziorze prowadzi państwowe Gospodarstwo Rybackie w Zbąszyniu. Według rybackiej typologii jest to jezioro sielawowe.
Roślinność wynurzona pokrywa ok. 90% powierzchni linii brzegowej, zajmując pas o szerokości od 3 do 150 m. Na północy jeziora przeważają takie rośliny jak trzcina pospolita oraz oczeret jeziorny, natomiast w południowej części dominują: pałka wąskolistna, sit ściśniony oraz tatarak zwyczajny. Rośliny zanurzone zajmują około 130 ha powierzchni tafli wody, dominują wśród nich grążel żółty, żabiściek pływający, rdestnica pływająca oraz moczarka kanadyjska. Stwierdzono występowanie roślin zanurzonych do głębokości 7,2 m, co świadczy o wysokiej przeźroczystości wód jeziora. Według badań z lat 90. XX w. wśród fitoplanktonu dominują okrzemki, zwłaszcza Fragilaria crotonensis, Melosira granulata, Asterionella formosa, Tabellaria fenestrata i Synedra acus. W mniejszych zagęszczeniach występują takie glony jak Ceratium hirundinella, Dictyosphaerium pulchellum, eudorina elegans i Microcystis. Wyspy i brzegi jeziora są miejscami lęgu ptactwa m.in. żurawi, czapli, łabędzia niemego i bielika. Na terenach leśnych otaczających jezioro występują dziki, sarny, jelenie, borsuki, zające i daniele. W wodach jeziora żyje wiele gatunków ryb m.in. płoć, leszcz, ukleja, szczupak, okoń, węgorz, sielawa oraz lin.
W 1993 roku stan wód jeziora sklasyfikowano według ówczesnych kryteriów w I klasie czystości. Klasę tę przyznano mimo tymczasowego przekroczenia norm dla nasycenia hypolimnionu tlenem i stężenia związków azotu i w mniejszym stopniu fosforu. Jezioro określano wówczas jako jedno z najczystszych ówczesnego województwa zielonogórskiego. Wynikało to ze stosunkowo niedużej ilości zrzucanych ścieków, głównie z osiedli mieszkaniowych i ośrodków wypoczynkowych w Przełazach, podczas gdy wówczas ścieki z pozostałych miejscowości nie trafiały do jeziora. Badania wykonane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze w 2000 oraz 2005 roku wykazały zagrożenie wód jeziora przez nadmierną eksploatację turystyczną oraz trudności w oczyszczaniu ścieków w zlewni jeziora. O pogarszającej się jakości wód świadczyły pojawiające się zakwity sinicowe. Znaczne rozmiary jeziora buforowały jednak skutki zagrożeń i spowodowały, że jezioro Niesłysz zachowało II klasę czystości pod względem fizyko-chemicznym i I klasę czystości pod względem sanitarnym. Czystość wód jeziora uległa poprawie, ponieważ w badaniach przeprowadzonych w 2014 roku wody jeziora zostały zakwalifikowane do wód o bardzo dobrym stanie ekologicznym, co odpowiada I klasie jakości. W badaniach z 2020 roku stwierdzono przekroczenie dopuszczalnego stężenia ołowiu i niklu. Stan ekologiczny bezkręgowców bentosowych był umiarkowany, podczas gdy pozostałych elementów biologicznych (fitoplanktonu, fitobentosu, makrofitów i ryb) był bardzo dobry.
Jezioro znajduje się na obszarze chronionego krajobrazu o nazwie Rynna „Ołoboku i Paklicy”. Głównym założeniem ochronnym tej strefy jest ochrona naturalnego korytarza ekologicznego wzdłuż wspomnianej rynny polodowcowej. Jezioro Niesłysz jest objęte strefą ciszy.
Na półwyspie we wschodniej części jeziora znajduje się średniowieczne grodzisko datowane na VII/VIII wiek. W 2010 roku archeolodzy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu odkryli pozostałości najstarszego na ziemiach polskich mostu datowanego na I poł IX w. o rozmiarach ok. 100 × 4 m, wykonanego z drewna dębowego. Most ten łączył ląd z, będącą m.in. miejscem kultu, wyspą na jeziorze.
Od 1934 roku jezioro ze względu na swoje rozmiary, stanowiło trzon budowanej przez III Rzeszę linii Nischlitz-Obra. W ramach prac uregulowano rzekę Ołobok, budując pięć budowli hydrotechnicznych, w tym Jaz 602 piętrzący wody jeziora w miejscowości Ołobok. W latach 1936/37 dokonano prac na północ od jeziora regulując jego północny odpływ, którego fragmenty są dziś nazywane jako Kanał Niesulicki.
Opis skopiowano z wikipedii.
fot. Łukasz Świerczewski, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons
Do 1945 roku jezioro nosiło niemiecką nazwę Gross Nischlitzsee. W publikacjach po II wojnie światowej, aż do 1950 roku jezioro było nazywane Niesulica lub jezioro Niesulickie. Obecna nazwa została wprowadzona urzędowo 3 listopada 1950 roku.
Według danych Instytutu Rybactwa Śródlądowego powierzchnia zwierciadła wody jeziora wynosi 486,2 ha. Średnia głębokość zbiornika wodnego to 6,9 m, a maksymalna – 34,7 m. Lustro wody znajduje się na wysokości 78,4 m n.p.m. Objętość jeziora wynosi 34 457,6 tys. m³. Natomiast A. Choiński oraz A.Richling podają powierzchnię zwierciadła wody jako – 526,0 ha. Maksymalna długość jeziora to 4700 m, a szerokość 1700 m. Długość linii brzegowej jeziora wynosi 18,9 km, a linia brzegowa wysp 2050 m.
Latem 1993 stwierdzono 10-metrową miąższość epilimnionu, a hypolimnion zaczynał się 2–4 metry głębiej, więc stratyfikacja termiczna dotyczyła jedynie niewielkich jego obszarów.
Jezioro położone jest na wododziale. Jest zasilane wodą podziemną oraz ciekami o niewielkim przepływie m.in. z jezior Złoty Potok, Czarny Dół oraz Księżno. Powierzchnia zlewni całkowitej wynosi 51,4 km². Istnieją dwa odpływy wód z jeziora Niesłysz, na południe odpływ odbywa się rzeką Ołobok, a na północ Kanałem Niesulickim. Od 1960 roku odpływ wód na północ został zamknięty za pomocą zastawki i od tego czasu całość wód odprowadzana jest odpływem południowym w kierunku Odry.
Według Mapy Podziału Hydrograficznego Polski leży na terenie zlewni piątego poziomu Zlewnia jez. Niesłysz. Identyfikator MPHP to 15189.
Wiodącą funkcją użytkowania jeziora jest turystyka i rekreacja, liczne ośrodki wypoczynkowe znajdują się w miejscowościach nadbrzeżnych: Niesulice, Przełazy oraz Tyczyno. Według danych z 2005 roku nad jeziorem corocznie wypoczywa około 180 tys. turystów. Jezioro jest miejscem uprawiania żeglarstwa rekreacyjnego i wyczynowego. Wokół brzegów zlokalizowanych jest kilka przystani jachtowych, a wiele z nich oferuje szkolenia dla początkujących. W ciągu roku wielokrotnie organizowane są regaty m.in. o puchar starosty świebodzińskiego lub poszczególnych klubów jachtowych.
W 2005 wokół jeziora działało 16 ośrodków wczasowych. Ze względu na dużą przeźroczystość wód, jezioro Niesłysz wykorzystywane jest również przez nurków do prowadzenia obozów szkoleniowych oraz nurkowania rekreacyjnego. Nad jeziorem znajdują się trzy kąpieliska ujęte w ewidencji gminnej. W 2021 ich jakość wody sklasyfikowano jako doskonałą.
Administratorem wód jeziora jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Utworzył on obwód rybacki, który obejmuje wody jeziora Niesłysz oraz rzeki Ołobok (obwód rybacki jezioro Niesłysz na rzece Ołobok – Nr 1). Gospodarkę rybacką na jeziorze prowadzi państwowe Gospodarstwo Rybackie w Zbąszyniu. Według rybackiej typologii jest to jezioro sielawowe.
Roślinność wynurzona pokrywa ok. 90% powierzchni linii brzegowej, zajmując pas o szerokości od 3 do 150 m. Na północy jeziora przeważają takie rośliny jak trzcina pospolita oraz oczeret jeziorny, natomiast w południowej części dominują: pałka wąskolistna, sit ściśniony oraz tatarak zwyczajny. Rośliny zanurzone zajmują około 130 ha powierzchni tafli wody, dominują wśród nich grążel żółty, żabiściek pływający, rdestnica pływająca oraz moczarka kanadyjska. Stwierdzono występowanie roślin zanurzonych do głębokości 7,2 m, co świadczy o wysokiej przeźroczystości wód jeziora. Według badań z lat 90. XX w. wśród fitoplanktonu dominują okrzemki, zwłaszcza Fragilaria crotonensis, Melosira granulata, Asterionella formosa, Tabellaria fenestrata i Synedra acus. W mniejszych zagęszczeniach występują takie glony jak Ceratium hirundinella, Dictyosphaerium pulchellum, eudorina elegans i Microcystis. Wyspy i brzegi jeziora są miejscami lęgu ptactwa m.in. żurawi, czapli, łabędzia niemego i bielika. Na terenach leśnych otaczających jezioro występują dziki, sarny, jelenie, borsuki, zające i daniele. W wodach jeziora żyje wiele gatunków ryb m.in. płoć, leszcz, ukleja, szczupak, okoń, węgorz, sielawa oraz lin.
W 1993 roku stan wód jeziora sklasyfikowano według ówczesnych kryteriów w I klasie czystości. Klasę tę przyznano mimo tymczasowego przekroczenia norm dla nasycenia hypolimnionu tlenem i stężenia związków azotu i w mniejszym stopniu fosforu. Jezioro określano wówczas jako jedno z najczystszych ówczesnego województwa zielonogórskiego. Wynikało to ze stosunkowo niedużej ilości zrzucanych ścieków, głównie z osiedli mieszkaniowych i ośrodków wypoczynkowych w Przełazach, podczas gdy wówczas ścieki z pozostałych miejscowości nie trafiały do jeziora. Badania wykonane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze w 2000 oraz 2005 roku wykazały zagrożenie wód jeziora przez nadmierną eksploatację turystyczną oraz trudności w oczyszczaniu ścieków w zlewni jeziora. O pogarszającej się jakości wód świadczyły pojawiające się zakwity sinicowe. Znaczne rozmiary jeziora buforowały jednak skutki zagrożeń i spowodowały, że jezioro Niesłysz zachowało II klasę czystości pod względem fizyko-chemicznym i I klasę czystości pod względem sanitarnym. Czystość wód jeziora uległa poprawie, ponieważ w badaniach przeprowadzonych w 2014 roku wody jeziora zostały zakwalifikowane do wód o bardzo dobrym stanie ekologicznym, co odpowiada I klasie jakości. W badaniach z 2020 roku stwierdzono przekroczenie dopuszczalnego stężenia ołowiu i niklu. Stan ekologiczny bezkręgowców bentosowych był umiarkowany, podczas gdy pozostałych elementów biologicznych (fitoplanktonu, fitobentosu, makrofitów i ryb) był bardzo dobry.
Jezioro znajduje się na obszarze chronionego krajobrazu o nazwie Rynna „Ołoboku i Paklicy”. Głównym założeniem ochronnym tej strefy jest ochrona naturalnego korytarza ekologicznego wzdłuż wspomnianej rynny polodowcowej. Jezioro Niesłysz jest objęte strefą ciszy.
Na półwyspie we wschodniej części jeziora znajduje się średniowieczne grodzisko datowane na VII/VIII wiek. W 2010 roku archeolodzy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu odkryli pozostałości najstarszego na ziemiach polskich mostu datowanego na I poł IX w. o rozmiarach ok. 100 × 4 m, wykonanego z drewna dębowego. Most ten łączył ląd z, będącą m.in. miejscem kultu, wyspą na jeziorze.
Od 1934 roku jezioro ze względu na swoje rozmiary, stanowiło trzon budowanej przez III Rzeszę linii Nischlitz-Obra. W ramach prac uregulowano rzekę Ołobok, budując pięć budowli hydrotechnicznych, w tym Jaz 602 piętrzący wody jeziora w miejscowości Ołobok. W latach 1936/37 dokonano prac na północ od jeziora regulując jego północny odpływ, którego fragmenty są dziś nazywane jako Kanał Niesulicki.
Opis skopiowano z wikipedii.
fot. Łukasz Świerczewski, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons
Lokalizacja
Lubrza, lubuskie