Budowę pierwszej linii kolejowej w Łodzi, linii Fabryczno-Łódzkiej, łączącej miasto z Koluszkami, a tym samym ze zbudowaną w 1848 roku Drogą Żelazną Warszawsko-Wiedeńską, rozpoczęto 1 września 1865 roku (zgodnie z zezwoleniem cara Aleksandra II z lipca 1865). Szyny zaczęto układać równocześnie od Łodzi i od Koluszek. 18 listopada 1865 roku uruchomiono przewóz towarów. Przewozy pasażerskie zostały zainaugurowane 1 czerwca 1866 roku.

Początkowo tory kolejowe dochodziły prawie do ul. H. Sienkiewicza (d. Mikołajewskiej, d. Dzikiej), obsługa pasażerów odbywała się w tymczasowym dworcu zbudowanym przy ul. Krótkiej (w miejscu gdzie obecnie znajduje się Łódzki Dom Kultury). W 1868 roku zbudowano nowy budynek dworca (według projektu warszawskiego architekta Adolfa Schimmelpfenniga), który w 1930 roku został przebudowany i istniał do czerwca 2012 roku. Przed zamknięciem dysponował czterema peronami i sześcioma krawędziami peronowymi. Budowa dworca Łódź Fabryczna była początkiem tworzenia łódzkiej kolei obwodowej.

Do I wojny światowej nazywany dworcem „warszawskim”, „wschodnim” lub dworcem Kolei Fabryczno-Łódzkiej. Nazwa „Łódź Fabryczna” pojawiła się w okresie międzywojennym. Podczas okupacji niemieckiej 1939–1943 nosił błędną nazwę Litzmannstadt Ostbahnhof, zmienioną na Litzmannstadt Mitte, która utrzymała się do 1945 roku.

Plany modernizacji linii Łódź – Warszawa zakładały wyburzenie wszystkich budynków w całym kwartale ulic Kilińskiego, Składowa, Węglowa i Tramwajowa, przeniesienie dworca pod ziemię, z jednoczesnym przesunięciem go na północ. Tunel prowadzący na nowe perony miał rozpoczynać się zaraz za przystankiem osobowym Łódź Niciarniana. Początkowe plany zakładały zmianę nazwy dworca na Łódź Centralny lub Łódź Centralna, jednak ostatecznie nazwa dworca nie uległa zmianie, gdyż zbyt dobrze kojarzona jest z dotychczasową stacją. Zgodnie z planami pasażerowie mieli być odprawiani jednocześnie z 4 peronów. 3 z nich miały być przystosowane do obsługi pociągów regionalnych, międzywojewódzkich i TLK, zaś ostatni przeznaczony do odprawy szybkich pociągów, poruszających się po linii „Y”. Linia ta miała połączyć Warszawę z Kaliszem, Wrocławiem i Poznaniem, przebiegając przez Łódź. Rozpoczęcie budowy pierwszego odcinka linii „Y” z Warszawy do Łodzi planowano na przełomie 2013/2014 i miało kosztować 10 mld euro. Decyzją Ministra Infrastruktury budowę linii „Y” przesunięto na bliżej nieokreślony termin, jednak nie wcześniej niż na lata 2020–2030.

Poprowadzenie pociągów pod ziemią pozwoliło na nowe zagospodarowanie terenów otaczających dworzec, budowy nowoczesnego węzła przesiadkowego PKP – MPK – PKS, a w przyszłości na przedłużenie linii kolejowej do dworca Łódź Kaliska, dzięki zbudowaniu tunelu średnicowego.

Przed rozpoczęciem modernizacji, na terenie dworca znajdował się centralny dworzec PKS i pętla autobusów komunikacji miejskiej. Ze stacji kursowały pociągi do Koluszek i dalej do: Warszawy, Krakowa, Radomia, Częstochowy, Piotrkowa Trybunalskiego i Tomaszowa Mazowieckiego.


Płyta denna nowego dworca ma powierzchnię 65. tysięcy metrów kwadratowych. Do budowy całej trzypoziomowej konstrukcji wykorzystano 750 tysięcy metrów sześciennych betonu i 70 tysięcy ton stali. Trzy poziomy dworca są połączone 24. schodami ruchomymi i 14. windami. Z placu budowy wywieziono blisko 2 miliony metrów sześciennych ziemi. Aby doprowadzić ruch do czterech peronów na głębokości 16,5. metra pod ziemią, ułożono 12 km zelektryfikowanych torów.

Na dworcu znajduje się Centrum Obsługi Pasażera Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej i kasy Polregio, PKP Intercity i ŁKA.


Na stacji znajdują się 4 dwukrawędziowe perony, 1 o długości 300 m i 3 o długości 400 m. Wysokość peronów nad poziomem główki szyny wynosi 76 cm. Nad torami zastosowano sztywną sieć trakcyjną o napięciu 3kV. Perony znajdują się 16 m pod ziemią. Dworzec z peronami skomunikowany jest poprzez windy, schody ruchome i ruchome chodniki (travelatory) – będące de facto ruchomymi pochylniami. Perony wyposażone są w urządzenia nagłaśniające i wyświetlacze elektroniczne. Celem zapewnienia bezpieczeństwa przeciwpożarowego – zastosowano ogniotrwałe kurtyny, zapobiegające rozprzestrzenianiu się ewentualnego pożaru i zadymienia.


Przed wejściem na dworzec znajduje się czterotorowy tramwajowy węzeł przesiadkowy i pętla autobusowa. Przy zachodnim i północnym wejściu znajdują się stacje Łódzkiego Roweru Publicznego.





Opis skopiowano z wikipedii.