Synagoga została wybudowana w XVIII w. Właściciel miasta Krzysztofa Gołuchowskiego 18 kwietnia 1630 roku nadał Żydom przywilej: dozwalają tymże starozakonnym zamieszkania, zakładania handlów różnych, winnicy, szynków y budowlów na placach nakoniec wystawienia Bóźnicy y szkółek.

Po pożarze z 1876 roku przebudowano budynek zmieniając formę dachu i podział elewacji. Podczas II wojny światowej, w 1942 roku hitlerowcy zdewastowali wnętrze synagogi i przeznaczyli je na magazyn. Wówczas dobudowano drewniany strop w głównej sali modlitewnej oraz rozebrano balustradę babińca. Po zakończeniu wojny budynek był wykorzystywany jako magazyn zboża.


W 2008 zapadła decyzja o odbudowie synagogi. W budynku mieści się muzeum upamiętniające życie w typowym sztetlu – polsko-żydowskim miasteczku. Projekt opracowało biuro Nizio Design International. Odrestaurowana synagoga obrazuje kilkaset lat historii Żydów w Chmielniku, a także życie w typowym przedwojennym sztetlu, przy użyciu nowoczesnych środków wyrazu.

Projekt oparto na dwóch bryłach. Pierwsza symbolizuje światło, czyli wspólne życie Polaków i Żydów przed wybuchem wojny, druga cień, czyli Holokaust. Pierwsza, metalowa w kształcie sześcianu, znajduje się we wnętrzu synagogi. Jej dachem jest scena, na której odbywają się różnego rodzaju koncerty, przedstawienia teatralne i wystawy. Wokół sześcianu powstała ścieżka. Na zewnątrz budynku znajduje się druga bryła, tzw. Dom Cienia symbolizujący zagładę Żydów. W dawnej sali modlitw została zrekonstruowana ze szkła XVIII-wieczna bima, która stała w synagodze do wybuchu II wojny światowej.

Realizacja projektu, a także zagospodarowanie terenu wokół synagogi pochłonęło około 7 milionów złotych. Cztery miliony zostały pozyskane z Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013. O kolejne fundusze burmistrz Jarosław Zatorski wystąpił do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Od stycznia 2014 r. Ośrodek Edukacyjno-Muzealnego „Świętokrzyski Sztetl” jest dostępny dla zwiedzających.

Murowany z kamienia i cegły budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta. Całość przykryta jest czterospadowym dachem. Jednoprzestrzenna, prostokątna główna sala modlitewna nakryta jest sklepieniem czteropolowym z geometryczną dekoracją stiukową. Pierwotnie synagoga posiadała bardzo bogate wyposażenie, które zostało zniszczone podczas II wojny światowej. Zachowały się barokowe kapitele oraz resztki stiuków.





Opis skopiowano z wikipedii.
fot. Gorofil, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons