Bytom jako ważny ośrodek miejski był siedzibą dużego powiatu w Prusach w XVIII wieku. Na skutek reformy administracyjnej z 1873 roku z powiatu wydzielono kilka mniejszych jednostek, a po kolejnej reformie z 1890 utworzono samodzielny powiat ziemski i grodzki (niem. Standkreis) z siedzibą w Rozbarku.

Budynek główny wraz z powozownią wzniesiono w latach 1897–1898 według projektu wrocławskiego architekta Walthera Kerna(niem.).

Na parterze znajdowało się biuro starostwa, Sąd Przemysłowy oraz Powiatowa Kasa Oszczędności. Na piętrze ulokowano prywatne pokoje starosty i salę posiedzeń sejmiku. Gmach pozostawał siedzibą starostwa do 1951 roku. Po reformie administracyjnej budynek wykorzystywał Urząd Miernictwa Górniczego, następnie w 1982 roku gmach został przekazany Muzeum Górnośląskiemu w Bytomiu, które użytkuje gmach do dziś. W latach 80. XX wieku w budynku mieściła się galeria autorska Jerzego Dudy-Gracza. Sala posiedzeń została nazwana imieniem pochodzącego z Rozbarku barokowego kompozytora Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego. W sali odbywają się m.in. koncerty, konferencje naukowe oraz prezentacje wystaw czasowych. Otwarto w 2012 roku ją po rewitalizacji, podczas której odtworzono polichromię na suficie. Budynek wozowni również jest wykorzystywany w celach kulturalnych.

Budynek główny wraz z powozownią wpisano 13 sierpnia 2004 roku do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego (nr rej. A/117/04). 26 listopada 2012 roku do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego wpisano także ogrodzenie posesji (nr rej. A/392/12).

Trójkondygnacyjny budynek w stylu eklektycznym został wzniesiony z cegły na podmurówce z kamienia. Elewacje pokrywają cegły glazurowane i klinkierowe oraz kamienne detale. Szczyty, mansardy i wieżyczki bazują na różnych stylach architektonicznych. Na elewacji zachodniej znajdował się pierwotnie orzeł pruski , zastąpiony po II wojnie światowej orłem polskim.

Na piętrze znajduje się reprezentacyjna sala o wysokości półtorej kondygnacji, jej ściany pokrywa ciemna boazeria, a sufit pokrywa strop kasetonowy zbliżony stylistycznie do wzorów renesansu. W narożnikach usytuowano herby Bytomia, Katowic, Królewskiej Huty i Tarnowskich Gór. Wysokie okna sali pierwotnie wypełniały witraże z personifikacjami górnictwa, hutnictwa, rolnictwa, handlu i Śląska, obecnie są to witraże z motywami roślinnymi. Drugie większe pomieszczenie jest nazywane salą Kolumnową.

Na północ od budynku głównego znajduje się wolnostojący budynek dawnej wozowni. Posesję otacza kamienno-metalowe ogrodzenie z kutymi detalami, które przedstawiają m.in. głowy górników. Na murowanych częściach ogrodzenia wmurowano płaskorzeźby pochodzące w wyburzonej kamienicy przy placu Tadeusza Kościuszki w Bytomiu.






Opis skopiowano z wikipedii.
fot. Adrian Tync, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons