Plac był głównym rynkiem północnej części miasta, zaraz obok rynku i placu Bolesława Chrobrego.


Plac posiada bardzo nieregularny kształt, swoją formą zbliżony do trapezu. Północna oś to około 130 metrów, zachodnia ok. 140 metrów, a południowa ok. 95 metrów. Łączna powierzchnia placu to ok. 13 000 m².

Przy południowo-wschodniej stronie placu przebiega ul. Władysława Orkana, ul. Ludwika Waryńskiego i ul. Kręta, przy skrzyżowaniu których znajduje się fragment murów miejskich. Od wschodu plac ogranicza plebania ewangelicka. Na północnej pierzei zlokalizowany jest Kościół Zbawiciela i skwer ze Studnią Pastorów. W środkowej części znajduje się budynek drukarni i wydawnictwa Augustana. Od południowego zachodu od odchodzi niewielka uliczka, będąca częścią parkingu.


Początki kwartału jaki wytyczono wokół placu, sięgają roku 1781. Wówczas panujący cesarz Józef II Habsburg wydał dokument religijny znany jako Toleranzpatent (pol. Patent tolerancyjny), który przyznał wyznawcom protestantyzmu pełnię praw obywatelskich. Warto zaznaczyć, że Śląsk Cieszyński stanowił największy wówczas bastion luteranów i kalwinistów w całej Przedlitawii. Na podstawie prawa do zakupu nieruchomości, członkowie Kościoła Jezusowego w Cieszynie nabyli ziemię, na której zbudowali pastorówkę, a w 1789 r. kościół (obecnie znany jako Kościół Zbawiciela).

Z chwilą ukończenia budowy kościół był budynkiem prostokątny bez wieży. 6 czerwca 1808 r. Bielsko padło ofiarą wielkiego pożaru, w wyniku którego spłonęła cała, zarówno drewniana, jak i murowana, zabudowa miasta, w tym zabudowania Bielskiego Syjonu. Szybko przystąpiono jednak do odbudowy i jeszcze w 1808 r. świątynia ponownie zaczęła służyć wiernym. 10 lat później zmarł pastor Georg Nowak, który kierował bielską parafią ewangelicką przez trzydzieści siedem lat. Pastor pochowany został na cmentarzu przy kościele św. Trójcy. Staraniem wielu wiernych w 1916 zabytkowy nagrobek został przeniesiony i od tego czasu znajduje się na placu, obok pastorówki.

W 1896 r. rozpoczęła się budowa nowej szkoły ludowej i wydziałowej szkoły dla dziewcząt, naprzeciwko kościoła. Po roku zakończono prace budowlane. Do roku 1913 mieściła się tu także żeńska szkoła średnia, ale została później zamknięta, ze względu na niską frekwencję.

W listopadzie 1897 r. został przedstawiony pomysł na budowę posągu wielkiego reformatora Marcina Lutra. Przez okres dwóch lat były zbierane środki na jego budowę, a następnie wybrano jeden z nadesłanych projektów. We wrześniu 1900 r. miało miejsce oficjalne odsłonięcie pomnika. Statua wraz z granitowym cokołem miała łącznie 2,5 metra. Była ona i pozostaje do dziś jednym z kilku takich pomników w Europie Środkowej.

Pod koniec okresu międzywojennego wzrosło znaczenie bielskiej wspólnoty protestanckiej. Miało miejsce wtedy częściowe przeniesienie administracji kościelnej z Cieszyna, a główną katedrą stał się Kościół Zbawiciela w Bielsku, a siedzibą biskupa budynek dawnej „starej” szkoły ewangelickiej.

Miejsce „starej” szkoły w 1991 roku zastąpił nowoczesny budynek ośrodka wydawniczego Augustana – głównego wydawcy czasopism, książek, podręczników, postylli, śpiewników itp. publikacji Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce.


Obiekty
Pastorówka
Kościół Zbawiciela
Pomnik Marcina Lutra
Dom mieszkalny Pl. Lutra 4b
Pomnik Wdzięczności i Miłości
Ośrodek Wydawniczy Augustana
Szkoła podstawowa nr 2 Towarzystwa Szkolnego im. M. Reja






Opis skopiowano z wikipedii.