Od 1997 wchodzi w skład Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy jako Oddział Rezerwat Archeologiczny – Gród w Grzybowie.

Gród wzniesiono w ramach dwóch faz, pierwsza z nich związana była z powstaniem mniejszego grodu latach 919–923. Inwestycję kontynuowano w latach 929-935 i na początku lat czterdziestych X wiek, wówczas to w trakcie tej drugiej fazy powstał większy gród. Obecnie widoczne w terenie grodzisko pierwotnie składało się z dwóch grodów. Długość zewnętrznego obwodu podnóża wału wynosi 680 m. Duży gród był otoczony wałem mierzącym około 9 m wysokości i 27 m jego szerokości. W trakcie budowy wału zużyto ogromne ilości drewna dębowego oraz ziemi, gliny i piasku, a do budowy konstrukcji wałowych używano dranic dartych z olbrzymich ponad 400 letnich dębów. Wał małego jak i dużego grodu wykonano w konstrukcji rusztowej, a południowo-wschodnia partia obwałowań młodszego obiektu uległa spaleniu, o czym świadczą wyniki badań magnetycznych. Całkowita powierzchnia grodziska wynosi 4,2 ha, a jego majdanu 2,2 ha. Pod względem zajmowanej powierzchni około połowy X wieku na terenie ideowego centrum władztwa Piastów jedynie gród w Poznaniu na Ostrowie Tumskim był większym obiektem obronnym. W świetle analiz materiału źródłowego (szczególnie ceramicznego) można stwierdzić, że zespół grodowy w Grzybowie przestał funkcjonować około połowy XI wieku. Przy tym ośrodek ten jako jedyny z tzw. grodów centralnych z terenu Wielkopolski (Giecz, Gniezno, Ostrów Lednicki, Poznań) nie pojawił się w źródłach pisanych ani nie posiadał kamiennej architektury rezydencjonalnej lub sakralnej.

Pierwsze niewielkie badania sondażowe na grodzisku przeprowadził w XIX wieku niemiecki badacz Wilhelm Schwartz. Kolejne badania sondażowe wykonał w 1938 Olgierd Brzeski. Planowe badania wykopaliskowe rozpoczęto dopiero w 1989, również z inicjatywy Olgierda Brzeskiego, a poprzedzono je w 1988 r. wykonaniem serii odwiertów usytuowanych wzdłuż trzech osi krzyżujących się na majdanie. Prace te były realizowane przez Fundację Brzeskich afiliowaną przy Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk. Konsultantem i opiekunem naukowym prac archeologicznych była prof. dr hab. Zofia Hilczer-Kurnatowska, a kierownikiem prac w terenie mgr Mariusz Tuszyński oraz w ostatnich sezonach (2006 i 2007) prof. dr hab. Krystyna Sulkowska-Tuszyńska. Badania wykopaliskowe z ramienia Fundacji Brzeskich zostały zakończone w 2007 roku. W latach 2005-2006 na terenie grodziska działała również ekspedycja archeologiczna z ramienia Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, a badaniami kierowali Mateusz Łastowiecki i Dorota Dominiczak-Głowacka. Prace te wyprzedzały planowaną budowę pawilonu muzealnego i objęły one teren w zachodniej partii grodziska, gdzie mieściło się współczesne wejście na stanowisko archeologiczne. W 2018 roku wznowiono prace wykopaliskowe na grodzisku, co miało związek z realizacją projektu naukowego pt. "Gród w Grzybowie i jego zaplecze osadnicze w kontekście pogłębionych badań interdyscyplinarnych" (numer 2017/25/B/HS3/00016) i finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Kierownikiem projektu był dr hab. Marcin Danielewski z Wydział Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a prace wykopaliskowe na grodzisku odbywały się pod kierownictwem mgra Jacka Wrzesińskiego

W wyniku badań uzyskano materiał zabytkowy: ceramikę (kilkadziesiąt tysięcy fragmentów), przedmioty wykonane z kości i poroża, wyroby z żelaza, przedmioty wykonane z drewna czy kamienia. Te ostatnie materiały źródłowe, a więc przedmioty z kamienia doczekały się osobnego opracowania naukowego, podobnie jak przęśliki. W 1999 odnaleziono pozostałości odkrytego w końcu XIX wieku skarbu, w którego skład weszło ponad 800 fragmentów srebrnych monet arabskich tzw. dirhemów z X wieku i pocięte srebrne ozdoby. Szczególnie interesujące wydają się materiały źródłowe świadczące o elitarnym charakterze tego ośrodka: kółka kolcze, paciorki z karneolu, kryształu górskiego, osełki z fyllitu czy mosiężny pierścień z ornamentyką nawiązującą do wzornictwa skandynawskiego. Na stanowisku odkrywano także uzbrojenie oraz broń łowiecką (żelazny grot oszczepu, żelazne groty strzał, grot strzał z poroża, promień strzały, łęczysko łuku, kółka kolcze). Bardzo intersującym zagadnieniem jest także

Po przejęciu obiektu przez Muzeum Pierwszych Piastów, co nastąpiło w 1997 roku, na terenie grodziska postawiono rekonstrukcję chaty z przełomu XIX i XX wiek, stanowiącej zaplecze dla badań wykopaliskowych. W 2010 zakończono budowę obiektu muzealnego. Nawiązuje on swoim kształtem do średniowiecznych wałów grodowych. Budynek jest dwukondygnacyjny, z tarasem widokowym, mieści ekspozycje muzealne oraz zaplecze socjalne i techniczne. W północnej i zachodniej części grodziska umiejscowiono zagrodę edukacyjną, na którą składają rekonstrukcje średniowiecznych budowli w konstrukcji zrębowej i sumikowo-łątkowej.

Od 2001 do 2013 roku corocznie w przedostatni weekend sierpnia na grodzisku w Grzybowie odbywał się Międzynarodowy Zjazd Wojowników Słowiańskich. W 2014 r. rozpoczęto nowy cykl rekonstrukcji historycznych pod nazwą Grzybowski Turniej Wojów.






Opis skopiowano z wikipedi.
fot. Klabon, CC BY-SA 3.0 , via Wikimedia Commons