fbpx

Pałac Dembińskich w Szczekocinach

Szczegóły atrakcji

Id Atrakcji: 34989
Wyświetlenia: 50
W kategoriach: Pałace
Lokalizacja: Szczekociny
0.00 ( 0 głosów )

Opis

Zabytkowy pałac wzniesiony w stylu klasycystycznym w 1780 roku.
Pałac jest częścią zespołu pałacowego, w skład którego wchodzą jeszcze: park, dwie oficyny zbudowane po 1780 r., dwie kordegardy i ogrodzenie z 3 bramami z pierwszej poł. XIX w., obora z XVIII/XIX w. oraz stajnie z XVIII/XIX wieku.

Od 1709 roku właścicielami dóbr w Szczekocinach była rodzina Dembińskich z Dembian herbu Rawicz. Wówczas w Szczekocinach istniał jeszcze drewniany dwór wybudowany przez wcześniejszych właścicieli wsi - rodzinę Korycińskich. Decyzję o budowie nowej siedziby podjęli Franciszek i Urszula Dembińscy około 1775 roku. Po śmierci Franciszka w 1776 roku budowę kontynuowała Urszula. Według Władysława Tatarkiewicza projektantem pałacu był Jan Ferdynand Nax. Budowę pałacu zakończono w 1794 roku. Równocześnie powstały dwie oficyny, dwie galerie łączące pałac z oficynami oraz ogród w stylu geometrycznym. Na początku XIX wieku wybudowano ogrodzenie i dwie kordegardy przy głównym wejściu, a także rozbudowano folwark.

Po II wojnie światowej w pałacu mieściła się szkoła.

W 1980 w wyniku pożaru zniszczeniu uległ dach oraz konstrukcja więźby. W latach 80. XX wieku w pałacu prowadzono prace remontowe planując stworzyć w nim centrum kultury. Od 1990 pałac jest nieużytkowany. Pałac jest w bardzo złym stanie (m.in. uszkodzony wystrój elewacji, sztukaterie, instalacje, kafle).

Założenie pałacowo-parkowe w Szczekocinach należy do najwcześniejszych kompozycji w stylu krajobrazowym w Polsce. Oparte jest na dwóch osiach kompozycyjnych: oś główna o kierunku wschód-zachód (wyznaczona kolejno przez drogę dojazdową, dziedziniec zamknięty pałacem i ogród w typie swobodnym) oraz oś poprzeczną, na której po stronie południowej znajdował się ogród geometryczny, a po stronie północnej folwark. Po obydwu stronach pałacu wybudowano symetryczne oficyny połączone z pałacem parterowymi galeriami na rzucie ćwierćkoła. W części południowo-zachodniej zasadzono sad.

Centralnym punktem założenia, gdzie krzyżowały się dwie osie kompozycyjne jest dziedziniec. Pierwotnie urządzony w stylu angielskiego parku swobodnego z podjazdem pod pałac. Obecny jego wygląd pochodzi z XX wieku.

Przedłużeniem głównej osi założenia pałacowego jest droga (obecnie ul. Senatorska) i znajdujący się na jej zamknięciu kościół pw. św. Bartłomieja (przebudowany w 1782 przez Urszulę Dembińską w stylu klasycystycznym).

Pałac w stylu wczesnoklasycystycznym, nawiązujący do francuskiej odmiany klasycyzmu, jest zbudowany na rzucie prostokąta, posiada dach mansardowy z lukarnami. Fasada jest symetryczna z umieszczonym pośrodku 3-kondygnacyjnym ryzalitem, w którego zwieńczeniu jest attyka z tarczą zegarową, a nad nią kartusz z dwoma herbami: Leliwa (po lewej) rodziny Morstinów i Pobóg (po prawej) z dwiema postaciami rycerzy po bokach. W skrajnych częściach ryzalitu, na attyce, umieszczone są rzeźby przedstawiające Florę i Pomonę. W parterze ryzalitu znajduje się arkadowe podcienie. Elewację od strony ogrodu ozdabia ryzalit zwieńczony trójkątnym tympanonem, na którym przedstawiona jest płaskorzeźbiona scena z Metamorfoz Owidiusza przedstawiająca Dianę i Akteona. W zwieńczeniu umieszczony jest herb Leliwa, po którego bokach znajdują się dwie rzeźby kobiet.

Parterowe oficyny połączone były z budynkiem pałacu przejściami w arkadowej galerii. Możliwe było również przejście po dachach galerii pełniących funkcję tarasu. W północnej oficynie mieściły się pomieszczenia kuchenne, w południowej (tzw. ogrodowej) znajdowały się pokoje gościnne.


Wybudowane w latach 20. XIX wieku po obu stronach głównej bramy mieściły pomieszczenia dla służby i dozorcy.






Opis skopiowano z wikipedi.
fot. Przykuta, CC BY-SA 3.0 , via Wikimedia Commons

Lokalizacja

Szczekociny, śląskie

Ocena

Ocena

Oceny użytkowników

Zaloguj się aby ocenić