Autor
Opis
Zabytkowa kamienica w Śródmieściu Sanoka wzniesiona w 1893 roku.
Budynek powstał na potrzeby C. K. Okręgowej Dyrekcji Skarbu, założonej w 1892/1893. Na pomieszczenie tej instytucji właścicielka ziemska Józefa Rylska oddała grunt i wybudowała gmach. Został on wzniesiony w okresie około dwóch lat w czasie powstawania ww. urzędu (obecnie w informacji ewidencji zabytków podaje się rok budowy w 1863). Budowla bywała określana jako „Pałac Rylskich”.
W gmachu funkcjonowały urzędy:
- Cesarsko-Królewska Okręgowa Dyrekcja Skarbu (1892/1893 do 1914)
- Powiatowa Komenda Policji Państwowej,
- Małopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej (1928-1930)
- Urząd Skarbowy (do 1939)
- Urząd Starostwa Powiatu Sanockiego (do 1939)
- Gestapo i areszt śledczy StaPo (1939-1944)
- Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego (od 1944)
- Komenda Powiatowa Milicji Obywatelskiej
- Komenda rejonowa Policji (1990-1998)
- Komenda powiatowa Policji (1998-2005)
Do końca II Rzeczypospolitej w 1939 w budynku swoją siedzibę miały Powiatowa Komenda Policji Państwowej, Urząd Starostwa Powiatu Sanockiego (II piętro), Urząd Skarbowy, Urząd Skarbowy Akcyz i Monopoli Państwowych, Brygada Kontroli Skarbowej, Kasa Skarbowa, Urząd Katastralny.
W czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej budynek stanowił siedzibę oddziału operacyjnego gestapo (kierował nim SS-Sturmbannführer Ludwig Hahn), po czym został przekształcony i zorganizowano w Grenzkommissariat Sicherheitspolizei (Komisariat Graniczny Policji Bezpieczeństwa); ponadto w budynku działał Steueramt (Urząd Podatkowy); kamienica mieściła się wówczas pod adresem Sienkiewiczastrasse 5, a po przemianowaniu Bergstrasse 5.
Od przełomu sierpnia i września 1944 w budynku mieścił się Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. Pierwszymi szefami PUBP w Sanoku byli Malinowski, Ozgowicz, Tadeusz Sieradzki. 15 czerwca 1945 przy wejściu do budynku Antoni Żubryd dokonał zamachu na jego szefa, Tadeusza Sieradzkiego. Od 1946 do 1948 szefem PUBP był Antoni Cebula. Równolegle w tym czasie w gmachu funkcjonował sztab Grupy Operacyjnej „Wisła” w 1947, a także POP PPR.
11 października 1969 przy wejściu do gmachu Komendy Powiatowej Milicji Obywatelskiej została odsłonięta tablica poświęcona funkcjonariuszom SB i MO, fundatorami byli członkowie koła ZBoWiD przy KP MO w Sanoku. Inskrypcja brzmiała: 1944-1969 Poległym w walce o utrwalenie władzy ludowej funkcjonariuszom Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa, a poniżej wymieniono 34 nazwiska oraz napis XXV lecie PRL społeczeństwo. Jako pierwszy wymieniony na liście został kpt. Tadeusz Sieradzki, a ponadto także st. sierż. Michał Goniak. Po 2009 tablica została usunięta.
Do końca roku 2005 w budynku funkcjonowała komenda Policji, następnie przeniesiona do zaadaptowanych zabudowań byłych koszar wojskowych w Olchowcach. Następnie budynek pozostał nieeksploatowany.
Powierzchnia całej nieruchomości wynosi 0,1897 ha. Budynek jest podpiwniczony i posiada trzy kondygnacje naziemne, zaś jego metraż wynosi 1775,26 m².
Decyzją Zarządu Powiatu Sanockiego budynek został wystawiony na sprzedaż. Od tego czasu był kilkakrotnie przedmiotem organizowanego przetargu. W 2016 budynek został zakupiony przez osoby prywatne.
Budynek został wpisany do gminnego oraz do wojewódzkiego (A-1393 z 25 marca 2016) rejestru zabytków.
Poeta Janusz Szuber zawarł odniesienie do budynku w niezatytułowanym wierszu wydanym w publikacji pt. Mojość z 2005. Ponadto wzmiankował gmach w wierszu pt. Dziura w serze. Pustka, opublikowanym w tomiku poezji pt. Wpis do ksiąg wieczystych z 2009.
Opis skopiowano z wikipedii.
Zdjęcie: Lucek, CC BY-SA 3.0 , via Wikimedia Commons
W gmachu funkcjonowały urzędy:
- Cesarsko-Królewska Okręgowa Dyrekcja Skarbu (1892/1893 do 1914)
- Powiatowa Komenda Policji Państwowej,
- Małopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej (1928-1930)
- Urząd Skarbowy (do 1939)
- Urząd Starostwa Powiatu Sanockiego (do 1939)
- Gestapo i areszt śledczy StaPo (1939-1944)
- Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego (od 1944)
- Komenda Powiatowa Milicji Obywatelskiej
- Komenda rejonowa Policji (1990-1998)
- Komenda powiatowa Policji (1998-2005)
Do końca II Rzeczypospolitej w 1939 w budynku swoją siedzibę miały Powiatowa Komenda Policji Państwowej, Urząd Starostwa Powiatu Sanockiego (II piętro), Urząd Skarbowy, Urząd Skarbowy Akcyz i Monopoli Państwowych, Brygada Kontroli Skarbowej, Kasa Skarbowa, Urząd Katastralny.
W czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej budynek stanowił siedzibę oddziału operacyjnego gestapo (kierował nim SS-Sturmbannführer Ludwig Hahn), po czym został przekształcony i zorganizowano w Grenzkommissariat Sicherheitspolizei (Komisariat Graniczny Policji Bezpieczeństwa); ponadto w budynku działał Steueramt (Urząd Podatkowy); kamienica mieściła się wówczas pod adresem Sienkiewiczastrasse 5, a po przemianowaniu Bergstrasse 5.
Od przełomu sierpnia i września 1944 w budynku mieścił się Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. Pierwszymi szefami PUBP w Sanoku byli Malinowski, Ozgowicz, Tadeusz Sieradzki. 15 czerwca 1945 przy wejściu do budynku Antoni Żubryd dokonał zamachu na jego szefa, Tadeusza Sieradzkiego. Od 1946 do 1948 szefem PUBP był Antoni Cebula. Równolegle w tym czasie w gmachu funkcjonował sztab Grupy Operacyjnej „Wisła” w 1947, a także POP PPR.
11 października 1969 przy wejściu do gmachu Komendy Powiatowej Milicji Obywatelskiej została odsłonięta tablica poświęcona funkcjonariuszom SB i MO, fundatorami byli członkowie koła ZBoWiD przy KP MO w Sanoku. Inskrypcja brzmiała: 1944-1969 Poległym w walce o utrwalenie władzy ludowej funkcjonariuszom Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa, a poniżej wymieniono 34 nazwiska oraz napis XXV lecie PRL społeczeństwo. Jako pierwszy wymieniony na liście został kpt. Tadeusz Sieradzki, a ponadto także st. sierż. Michał Goniak. Po 2009 tablica została usunięta.
Do końca roku 2005 w budynku funkcjonowała komenda Policji, następnie przeniesiona do zaadaptowanych zabudowań byłych koszar wojskowych w Olchowcach. Następnie budynek pozostał nieeksploatowany.
Powierzchnia całej nieruchomości wynosi 0,1897 ha. Budynek jest podpiwniczony i posiada trzy kondygnacje naziemne, zaś jego metraż wynosi 1775,26 m².
Decyzją Zarządu Powiatu Sanockiego budynek został wystawiony na sprzedaż. Od tego czasu był kilkakrotnie przedmiotem organizowanego przetargu. W 2016 budynek został zakupiony przez osoby prywatne.
Budynek został wpisany do gminnego oraz do wojewódzkiego (A-1393 z 25 marca 2016) rejestru zabytków.
Poeta Janusz Szuber zawarł odniesienie do budynku w niezatytułowanym wierszu wydanym w publikacji pt. Mojość z 2005. Ponadto wzmiankował gmach w wierszu pt. Dziura w serze. Pustka, opublikowanym w tomiku poezji pt. Wpis do ksiąg wieczystych z 2009.
Opis skopiowano z wikipedii.
Zdjęcie: Lucek, CC BY-SA 3.0 , via Wikimedia Commons
Lokalizacja
Sanok, podkarpackie
Henryka Sienkiewicza 5
Henryka Sienkiewicza 5