Dokładna data powstania obecnego pałacyku jest nieznana. Prawdopodobnie powstał na początku XIX wieku, a jego projektantem był przypuszczalnie znany architekt Piotr Aigner. Cieszacki pałacyk bardziej przypomina pawilon ogrodowy niż rezydencję. Jest tym samym typowym przejawem architektury romantyczno-sentymentalnej, dominującej w końcu XVIII i na początku XIX wieku. Początek XIX wieku to okres, gdy w architekturze reprezentacyjnej i publicznej dominował klasycyzm, tymczasem mniejsze budowle stanowiły pole do prób związanych z neostylami, początkowo z gotykiem. Widać to choćby na przykładzie tego budynku. Do prostej bryły na planie kwadratu dostawiona została narożna wieża – baszta zwieńczona krenelażem. Do ok. 1953 istniał przylegający do murowanej części od strony drogi, pawilon drewniany, później zdewastowany i rozebrany, podobno był też taki pawilon po drugiej stronie pałacyku koło narożnej wieży, ale zniknął w czasie wojny.

Ostatnim właścicielem obiektu był Jan Józef Drohojowski (ur. 1880), syn Bronisławy (1849-1941) i Bolesława (1848-1916) Drohojowskich (w ręce rodziny dobra przeszły pod koniec XIX wieku)

Po II wojnie światowej w pałacyku znajdowała się siedziba NKWD. Po wyprowadzce tajnych służb w pałacyku ulokowano siedzibę Gromadzkiej Rady Narodowej oraz Bibliotekę Gromadzką. W 1960 roku po likwidacji urzędu GRN, i przeniesieniu biblioteki do pobliskiego budynku Wiejskiego Domu Kultury (obecnie nieistniejącego), zaadaptowano budynek na potrzeby szkoły. Szczególnie ten okres użytkowania wpłynął negatywnie na stan obiektu. Podobno w latach 80. podjęto próbę remontu, jednak z braku środków nieudaną. „Zameczek” otacza zdziczały park krajobrazowy, a w drzewostanie zachowało się kilka starych dębów będących pomnikami przyrody.





Opis skopiowano z wikipedii.
fot. C.Sz.Gab, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons