Szczegóły atrakcji
Id Atrakcji:
30304
Wyświetlenia:
59
W kategoriach:
Ogrody botaniczne
Lokalizacja:
Niemcza
Autor
Opis
Ogród botaniczny w Niemczy, włączony w struktury Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego.
Znane z bogatego zbioru różaneczników i azalii, liliowców, bukszpanów, piwonii oraz rzadkich gatunków i odmian drzew oraz krzewów. W 2019 roku w arboretum otwarto Polski Ogród Milenijny, gdzie zgromadzono unikatową kolekcję odmian roślin polskiej hodowli oraz gatunki roślin zagrożonych, ginących i chronionych.
Wojsławice położone są 50 km na południe od Wrocławia i 2 km na wschód od Niemczy, na obszarze chronionego krajobrazu Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich. Administracyjnie należą do gminy Niemcza w powiecie dzierżoniowskim. Okolice Niemczy to ukształtowane południkowo pasma Wzgórz Gumińskich, Dębowych i Krzyżowych, o zróżnicowanej budowie geologicznej, poprzecinane łagodnymi jarami i wąwozami. Dnem najgłębszego wąwozu, na wysokości 150–200 m n.p.m. płynie z południa na północ rzeka Ślęza, zasilana licznymi potokami. Nad jednym z jej prawobrzeżnych dopływów, w malowniczej kotlinie, na północnych stokach Wzgórz Dębowych na wysokości 213–320 m n.p.m. położone jest Arboretum w Wojsławicach.
Kolekcja obejmuje 6532 gatunków roślin drzewiastych oraz 7445 gatunków i odmian bylin. Znajdujące się tam kolekcje różaneczników (Rhododendron – 1350 gatunków i odmian) – w tym historyczne odmiany różaneczników Seidla (124 odmiany), liliowców (Hemerocallis – 3550 gatunków i odmian) oraz bukszpanów (Buxus – 144 gatunki i odmiany) uznane zostały przez Polskie Towarzystwo Ogrodów Botanicznych za Kolekcje Narodowe. W sierpniu 2021 r. w arboretum zatwierdzono kolejne, 4 Kolekcje Narodowe: hortensji (Hydrangea – 661 taksonów i odmian uprawnych), przedstawicieli rodziny oczarowate (Hamamelidaceae – 162 pozycje), piwonii (Paeonia – 537 pozycji) oraz barwinków (Vinca – około 50 gatunków i odmian).
Datą przyjmowaną obecnie za powstanie Arboretum jest rok 1811, kiedy to właściciele wsi z rodu von Prittwitz i von Aulock aklimatyzowali pierwsze drzewa obcego pochodzenia, głównie północnoamerykańskie. Obecny kształt Arboretum nadał w 1880 roku Fritz von Oheimb (upamiętnia go Staw Fritza), śląski ziemianin oraz znawca roślin. Został on właścicielem 150-hektarowego majątku w Wojsławicach, którego częścią był park romantyczny założony w 1821 r. przez ród von Aulock. Nowy właściciel rozpoczął przebudowę parku, systematycznie gromadząc nowe gatunki roślin, zwłaszcza różaneczniki, które stały się specjalizacją jego hodowli na początku XX wieku. W 1920 r. odnotowano na terenie ogrodu ok. 300 odmian uprawnych różaneczników. Oheimb zmarł w 1928 r. i został pochowany na terenie ogrodu, a jego dzieło kontynuował syn, Arno von Oheimb.
Placówka spełnia funkcje badawcze i edukacyjne, dlatego wszystkie okazy roślin są szczegółowo udokumentowane.
kolekcje:
różanecznik (Rhododendron, w tym historyczne odmiany Seidla): 1350 gatunków i odmian;
liliowiec (Hemerocallis): 3550 gatunków i odmian;
bukszpan (Buxus): 144 gatunki i odmiany;
hortensja (Hydrangea): 520 gatunków i odmian;
magnolia (Magnolia): ponad 100 gatunków i odmian;
miłorząb (Ginkgo): ponad 120 odmian;
lilak (Syringa): ponad 160 gatunków odmian;
tawułka (Astilbe): ok. 90 gatunków i odmian;
trawy ozdobne: ponad 650 gatunków i odmian;
jeżówka (Echinacea): ponad 100 gatunków i odmian;
funkia (Hosta): ponad 260 gatunków i odmian;
grusza (Pyrus): 200 gatunków i odmian;
czereśnia (Prunus – Bank Genów Dolnośląskich Historycznych Odmian Czereśni): 200 gatunków i odmian;
dereń (Cornus): ponad 140 gatunków i odmian;
Do ciekawszych okazów ogrodu należą:
buk zwyczajny (Fagus sylvatica)
buk zwyczajny forma czerwonolistna (Fagus sylvatica f. purpurea); wysokość 24 m, obwód 4 m
buk zwyczajny odmiana zwisająca czerwonolistna (Fagus sylvatica ‘Purpurea Pendula’), posadzony przez Oheimba w okresie międzywojennym, jeden z najstarszych okazów w Polsce
cedr libański (Cedrus libani), największy i najstarszy (posadzony w 1965) okaz w Polsce; wysokość 21 m, średnica 0,6 m
cedrzyniec kalifornijski (Calocedrus decurrens)
choina kanadyjska (Tsuga canadensis)
cyprysik groszkowy odmiana szpilkowa (Chamaecyparis pisifera ‘Squarrosa’)
cypryśnik błotny (Taxodium distichum)
miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba)
głowocis japoński (Cephalotaxus harringtonia)
grab pospolity odmiana kolumnowa (Carpinus betelus ‘Columnaris’)
hortensja bukietowa odmiana wielokwiatowa (Hydrangea piniculata ‘Grandiflora’)
hortensja Sargenta (Hydrangea aspera subsp. sargentiana), bardzo duży okaz, posadzony ok. 1900 roku
jesion wyniosły (Fraxinus excelsior ‘Heterophylla Pendula’), posadzony w okresie międzywojennym, jeden z nielicznych w Polsce
jodła nikkońska (Abies homolepis)
kasztan jadalny (Castanea sativa)
kasztanowiec drobnokwiatowy (Aesculus parviflora), jedna duża kępa z czasów Oheimba
klon palmowy (Acer palmatium)
klon polny (Acer campestre ‘Postelense’)
magnolia japońska (Magnolia kobus)
mamutowiec olbrzymi (Sequoiadendron giganteum), jeden z zaledwie trzech starych okazów, które przetrwały w polskim klimacie (wysokość 24 m, obwód 310 cm, wyhodowany z nasiona w 1962 r.; w 2018 osiągnął 30 m wysokości i 442 cm obwodu)
metasekwoja chińska (Metasequoia glyptostroboides)
palecznik chiński (Decaisnea fargesii)
perukowiec podolski (Cotinus coggygria)
sosna rumelijska (Pinus peuce)
sośnica japońska (Sciadopitys verticillata), największy oraz najstarszy okaz w Polsce (wysokość 15 m, średnica pnia 1,18 m)
szydlica japońska (Cryptomeria japonica)
świerk kaukaski (Picea orientalis)
świerk kłujący odmiana sina (Picea pungens ‘Glauca’)
tulipanowiec amerykański (Liriodendron tulipifera)
winorośl japońska (Vitis coignetiae), ponad stuletni, najwyższy w Polsce okaz – ok. 25 m wysokości
Na terenie Arboretum znajdują się:
zabytkowy folwark (1844) z odrestaurowaną kuźnią kołową (2005)
szklarnia sprzed 1880 zbudowana z miejscowego łupka łyszczykowego z zachowanym drenażem z XIX wieku, odnowiona w 1999
piętrowy dom ogrodnika (około 1900)
grób założyciela Arboretum, Fritza von Oheimba z czerwonego granitu (1928)
liczne kolumny z czerwonego permskiego piaskowca; kamień pochodzi z sudeckich kamieniołomów czerwonego spągowca; kolumny te pochodzą z XIX w. z zabudowań gospodarczych pobliskich wsi
zabytkowe koło młyńskie z piaskowca
Arboretum jest czynne dla zwiedzających od maja do września. W maju kwitną różaneczniki i azalie, największa kolekcja w Polsce. Towarzyszą im krzewy z tej samej rodziny wrzosowatych: enkianty, pierisy, kiścienie, kalmie i wrzosy. Oryginalnością kwiatów zadziwiają magnolie oraz wiśnie ozdobne. W czerwcu królują róże – historyczne, okrywowe, miniaturowe i nostalgiczne. Niezwykle dekoracyjne liście prezentują cieniolubne funkie. Na skłonie Ostrej Góry dojrzewają czereśnie – Bank Genów Dolnośląskich Historycznych Odmian Czereśni. W lipcu kwitną liliowce – najbogatsza kolekcja w Polsce (ponad 3,5 tys. odmian). W pełniej krasie są paprocie o koronkowej budowie liści. Puszyste kwiatostany rozwijają tawułki, a pięknym zapachem odurzają jaśminowce. Sierpień zachwyca romantycznymi hortensjami. Kwitną pachnące floksy i bodziszki, otoczone rojami motyli budleje i lawendy, a także wielkokwiatowe powojniki i ketmie. Jesienią najpiękniej prezentuje się dwuhektarowa rabata bylin, na której dominują różnobarwne trawy, astrowate, rozchodniki, nachyłki, zawilce, jeżówki. Wybarwiają się owoce egzotycznych gatunków drzew i krzewów.
Do dyspozycji gości:
bezpłatny parking i toalety
wózek dla niepełnosprawnych
miejsce do przewijania małych dzieci
ratownik medyczny w weekendy i w święta
internet bezprzewodowy wi-fi
stoliki z zasilaniem elektrycznym
teren piknikowy i miejsca do grillowania
plac zabaw
łączki do leżenia na własnym kocyku
dwa punkty gastronomiczne: na folwarku i w ogrodzie
weekendy tematyczne
punkt sprzedaży roślin
Wiosną 2020 roku w teren ogrodu włączono tworzony od 2017 roku, 5 hektarowy, Polski Ogród Milenijny. Założenie to stanowi prezentację dokonań hodowców w tworzeniu krajowych odmian roślin. Prezentowana kolekcja składa się zarówno z odmian współczesnych, jak również zapomnianych odmian przedwojennych. W altanach umieszczono także tablice dydaktyczne opisujące historię polskiej hodowli twórczej. Dodatkowo, ogród stanowi miejsce ochrony ex-situ gatunków zagrożonych, chronionych i ginących. W założonych 17 uprawach zachowawczych znajdują się gatunki takie jak np.: Linum austracum, Dictamnus albus, Gladiolus palustris, Rosa gallica czy Allium ursinum.
Początkowo tworzona kolekcja składała się z 1000 odmian roślin, tak aby upamiętnić jubileusz 1000 lecia Bitwy pod Niemczą (1017–2017).
Obecnie w kolekcji znajduje się 1987 odmian (stan na 1 września 2020).
Najliczniejsze kolekcje stanowią:
1078 odmian liliowców (Hemerocallis)
201 odmian kosaćców (Iris)
77 odmian powojników (Clematis)
50 odmian różaneczników (Rhododendron)
48 odmian świerków (Picea)
35 odmian berberysów (Berberis)
35 odmian miskantów (Miscanthus)
28 odmian jabłoni ozdobnych i użytkowych (Malus)
Z okazji otwarcia ogrodu, nakładem Agencji Promocji Zieleni i Związku Szkółkarzy Polskich, wydana została pozycja „Katalog 1000 Polskich Odmian Roślin” pod. redakcją T. Nowaka i H. Grzeszczak-Nowak.
Opis skopiowano z wikipedii.
fot. Salicyna, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons
Wojsławice położone są 50 km na południe od Wrocławia i 2 km na wschód od Niemczy, na obszarze chronionego krajobrazu Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich. Administracyjnie należą do gminy Niemcza w powiecie dzierżoniowskim. Okolice Niemczy to ukształtowane południkowo pasma Wzgórz Gumińskich, Dębowych i Krzyżowych, o zróżnicowanej budowie geologicznej, poprzecinane łagodnymi jarami i wąwozami. Dnem najgłębszego wąwozu, na wysokości 150–200 m n.p.m. płynie z południa na północ rzeka Ślęza, zasilana licznymi potokami. Nad jednym z jej prawobrzeżnych dopływów, w malowniczej kotlinie, na północnych stokach Wzgórz Dębowych na wysokości 213–320 m n.p.m. położone jest Arboretum w Wojsławicach.
Kolekcja obejmuje 6532 gatunków roślin drzewiastych oraz 7445 gatunków i odmian bylin. Znajdujące się tam kolekcje różaneczników (Rhododendron – 1350 gatunków i odmian) – w tym historyczne odmiany różaneczników Seidla (124 odmiany), liliowców (Hemerocallis – 3550 gatunków i odmian) oraz bukszpanów (Buxus – 144 gatunki i odmiany) uznane zostały przez Polskie Towarzystwo Ogrodów Botanicznych za Kolekcje Narodowe. W sierpniu 2021 r. w arboretum zatwierdzono kolejne, 4 Kolekcje Narodowe: hortensji (Hydrangea – 661 taksonów i odmian uprawnych), przedstawicieli rodziny oczarowate (Hamamelidaceae – 162 pozycje), piwonii (Paeonia – 537 pozycji) oraz barwinków (Vinca – około 50 gatunków i odmian).
Datą przyjmowaną obecnie za powstanie Arboretum jest rok 1811, kiedy to właściciele wsi z rodu von Prittwitz i von Aulock aklimatyzowali pierwsze drzewa obcego pochodzenia, głównie północnoamerykańskie. Obecny kształt Arboretum nadał w 1880 roku Fritz von Oheimb (upamiętnia go Staw Fritza), śląski ziemianin oraz znawca roślin. Został on właścicielem 150-hektarowego majątku w Wojsławicach, którego częścią był park romantyczny założony w 1821 r. przez ród von Aulock. Nowy właściciel rozpoczął przebudowę parku, systematycznie gromadząc nowe gatunki roślin, zwłaszcza różaneczniki, które stały się specjalizacją jego hodowli na początku XX wieku. W 1920 r. odnotowano na terenie ogrodu ok. 300 odmian uprawnych różaneczników. Oheimb zmarł w 1928 r. i został pochowany na terenie ogrodu, a jego dzieło kontynuował syn, Arno von Oheimb.
Placówka spełnia funkcje badawcze i edukacyjne, dlatego wszystkie okazy roślin są szczegółowo udokumentowane.
kolekcje:
różanecznik (Rhododendron, w tym historyczne odmiany Seidla): 1350 gatunków i odmian;
liliowiec (Hemerocallis): 3550 gatunków i odmian;
bukszpan (Buxus): 144 gatunki i odmiany;
hortensja (Hydrangea): 520 gatunków i odmian;
magnolia (Magnolia): ponad 100 gatunków i odmian;
miłorząb (Ginkgo): ponad 120 odmian;
lilak (Syringa): ponad 160 gatunków odmian;
tawułka (Astilbe): ok. 90 gatunków i odmian;
trawy ozdobne: ponad 650 gatunków i odmian;
jeżówka (Echinacea): ponad 100 gatunków i odmian;
funkia (Hosta): ponad 260 gatunków i odmian;
grusza (Pyrus): 200 gatunków i odmian;
czereśnia (Prunus – Bank Genów Dolnośląskich Historycznych Odmian Czereśni): 200 gatunków i odmian;
dereń (Cornus): ponad 140 gatunków i odmian;
Do ciekawszych okazów ogrodu należą:
buk zwyczajny (Fagus sylvatica)
buk zwyczajny forma czerwonolistna (Fagus sylvatica f. purpurea); wysokość 24 m, obwód 4 m
buk zwyczajny odmiana zwisająca czerwonolistna (Fagus sylvatica ‘Purpurea Pendula’), posadzony przez Oheimba w okresie międzywojennym, jeden z najstarszych okazów w Polsce
cedr libański (Cedrus libani), największy i najstarszy (posadzony w 1965) okaz w Polsce; wysokość 21 m, średnica 0,6 m
cedrzyniec kalifornijski (Calocedrus decurrens)
choina kanadyjska (Tsuga canadensis)
cyprysik groszkowy odmiana szpilkowa (Chamaecyparis pisifera ‘Squarrosa’)
cypryśnik błotny (Taxodium distichum)
miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba)
głowocis japoński (Cephalotaxus harringtonia)
grab pospolity odmiana kolumnowa (Carpinus betelus ‘Columnaris’)
hortensja bukietowa odmiana wielokwiatowa (Hydrangea piniculata ‘Grandiflora’)
hortensja Sargenta (Hydrangea aspera subsp. sargentiana), bardzo duży okaz, posadzony ok. 1900 roku
jesion wyniosły (Fraxinus excelsior ‘Heterophylla Pendula’), posadzony w okresie międzywojennym, jeden z nielicznych w Polsce
jodła nikkońska (Abies homolepis)
kasztan jadalny (Castanea sativa)
kasztanowiec drobnokwiatowy (Aesculus parviflora), jedna duża kępa z czasów Oheimba
klon palmowy (Acer palmatium)
klon polny (Acer campestre ‘Postelense’)
magnolia japońska (Magnolia kobus)
mamutowiec olbrzymi (Sequoiadendron giganteum), jeden z zaledwie trzech starych okazów, które przetrwały w polskim klimacie (wysokość 24 m, obwód 310 cm, wyhodowany z nasiona w 1962 r.; w 2018 osiągnął 30 m wysokości i 442 cm obwodu)
metasekwoja chińska (Metasequoia glyptostroboides)
palecznik chiński (Decaisnea fargesii)
perukowiec podolski (Cotinus coggygria)
sosna rumelijska (Pinus peuce)
sośnica japońska (Sciadopitys verticillata), największy oraz najstarszy okaz w Polsce (wysokość 15 m, średnica pnia 1,18 m)
szydlica japońska (Cryptomeria japonica)
świerk kaukaski (Picea orientalis)
świerk kłujący odmiana sina (Picea pungens ‘Glauca’)
tulipanowiec amerykański (Liriodendron tulipifera)
winorośl japońska (Vitis coignetiae), ponad stuletni, najwyższy w Polsce okaz – ok. 25 m wysokości
Na terenie Arboretum znajdują się:
zabytkowy folwark (1844) z odrestaurowaną kuźnią kołową (2005)
szklarnia sprzed 1880 zbudowana z miejscowego łupka łyszczykowego z zachowanym drenażem z XIX wieku, odnowiona w 1999
piętrowy dom ogrodnika (około 1900)
grób założyciela Arboretum, Fritza von Oheimba z czerwonego granitu (1928)
liczne kolumny z czerwonego permskiego piaskowca; kamień pochodzi z sudeckich kamieniołomów czerwonego spągowca; kolumny te pochodzą z XIX w. z zabudowań gospodarczych pobliskich wsi
zabytkowe koło młyńskie z piaskowca
Arboretum jest czynne dla zwiedzających od maja do września. W maju kwitną różaneczniki i azalie, największa kolekcja w Polsce. Towarzyszą im krzewy z tej samej rodziny wrzosowatych: enkianty, pierisy, kiścienie, kalmie i wrzosy. Oryginalnością kwiatów zadziwiają magnolie oraz wiśnie ozdobne. W czerwcu królują róże – historyczne, okrywowe, miniaturowe i nostalgiczne. Niezwykle dekoracyjne liście prezentują cieniolubne funkie. Na skłonie Ostrej Góry dojrzewają czereśnie – Bank Genów Dolnośląskich Historycznych Odmian Czereśni. W lipcu kwitną liliowce – najbogatsza kolekcja w Polsce (ponad 3,5 tys. odmian). W pełniej krasie są paprocie o koronkowej budowie liści. Puszyste kwiatostany rozwijają tawułki, a pięknym zapachem odurzają jaśminowce. Sierpień zachwyca romantycznymi hortensjami. Kwitną pachnące floksy i bodziszki, otoczone rojami motyli budleje i lawendy, a także wielkokwiatowe powojniki i ketmie. Jesienią najpiękniej prezentuje się dwuhektarowa rabata bylin, na której dominują różnobarwne trawy, astrowate, rozchodniki, nachyłki, zawilce, jeżówki. Wybarwiają się owoce egzotycznych gatunków drzew i krzewów.
Do dyspozycji gości:
bezpłatny parking i toalety
wózek dla niepełnosprawnych
miejsce do przewijania małych dzieci
ratownik medyczny w weekendy i w święta
internet bezprzewodowy wi-fi
stoliki z zasilaniem elektrycznym
teren piknikowy i miejsca do grillowania
plac zabaw
łączki do leżenia na własnym kocyku
dwa punkty gastronomiczne: na folwarku i w ogrodzie
weekendy tematyczne
punkt sprzedaży roślin
Wiosną 2020 roku w teren ogrodu włączono tworzony od 2017 roku, 5 hektarowy, Polski Ogród Milenijny. Założenie to stanowi prezentację dokonań hodowców w tworzeniu krajowych odmian roślin. Prezentowana kolekcja składa się zarówno z odmian współczesnych, jak również zapomnianych odmian przedwojennych. W altanach umieszczono także tablice dydaktyczne opisujące historię polskiej hodowli twórczej. Dodatkowo, ogród stanowi miejsce ochrony ex-situ gatunków zagrożonych, chronionych i ginących. W założonych 17 uprawach zachowawczych znajdują się gatunki takie jak np.: Linum austracum, Dictamnus albus, Gladiolus palustris, Rosa gallica czy Allium ursinum.
Początkowo tworzona kolekcja składała się z 1000 odmian roślin, tak aby upamiętnić jubileusz 1000 lecia Bitwy pod Niemczą (1017–2017).
Obecnie w kolekcji znajduje się 1987 odmian (stan na 1 września 2020).
Najliczniejsze kolekcje stanowią:
1078 odmian liliowców (Hemerocallis)
201 odmian kosaćców (Iris)
77 odmian powojników (Clematis)
50 odmian różaneczników (Rhododendron)
48 odmian świerków (Picea)
35 odmian berberysów (Berberis)
35 odmian miskantów (Miscanthus)
28 odmian jabłoni ozdobnych i użytkowych (Malus)
Z okazji otwarcia ogrodu, nakładem Agencji Promocji Zieleni i Związku Szkółkarzy Polskich, wydana została pozycja „Katalog 1000 Polskich Odmian Roślin” pod. redakcją T. Nowaka i H. Grzeszczak-Nowak.
Opis skopiowano z wikipedii.
fot. Salicyna, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons
Lokalizacja
Niemcza, dolnośląskie