Parki gwiezdnego (oraz ciemnego) nieba
Park gwiezdnego nieba to obszar terenu objęty ochroną przed zanieczyszczeniem sztucznym światłem wyjątkowego środowiska naturalnego jakim jest nocna ciemność. Obszary takie są odpowiednikiem rezerwatów chroniących wyjątkowe miejsca przyrodnicze. Spełniają funkcje ochronne najciemniejszych zakątków naszej planety, gdzie środowiska nie zaburza sztuczne światło.
Obszary ochrony nocnej ciemności spełniają następujące funkcje:
- Chronią najciemniejsze zakątki naszej planety, gdzie środowisko nocne nie jest zaburzone sztucznym światłem. Takie obszary są odpowiednikiem rezerwatów chroniących wyjątkowo cenne przyrodniczo miejsca.
- Popularyzują wiedzę o zanieczyszczeniu światłem.
- Ochrona dla obserwacji astronomicznych. To obszary które otaczają obserwatoria astronomiczne, a ich istnienie pozwala prowadzić badanie kosmosu w odpowiednich warunkach – zanieczyszczenie światłem utrudnia, a niekiedy wręcz uniemożliwia profesjonalne obserwacje nieba.
Do zagrożonych elementów naturalnego środowiska dołączyła nocna ciemność. Ochrona ciemności włączana jest stopniowo do istniejących obszarów ochrony przyrody, np. Parków Narodowych. Ciemność jest bogactwem naturalnym. Naturalna ciemność to jeden z obszarów ekologicznych wymagających ochrony, z rezerwatów ciemności korzystają zwierzęta o nocnym trybie życia, narażone na wyginięcie w oświetlonym środowisku. Sztuczne światło źle wpływa także na rośliny, które w wyniku sztucznego oświetlenia straciły granicę nocy i dnia, co wpływa niekorzystnie na ich rozwój.
Cel utworzenia parku
Celem powołania parku jest promowanie ochrony środowiska nocnego przed nadmiernym, sztucznym światłem, ochrona przyrody oraz promocja turystyki astronomicznej i ekologicznego rozwoju regiony. Ważnym celem jest edukacja młodzieży. Ochrona gwiezdnego nieba w Bieszczadach niesie ze sobą same korzyści, poprzez promowanie zrównoważonych, "zielonych" form turystyki, obniżenie kosztów oświetlenia ulic i budynków, tworzenie nowych miejsc pracy oraz poprawę zdrowia mieszkańców poprzez wdrażanie odpowiednich rozwiązań technicznych związanych z rodzajem i montażem oświetlenia.
Park ma na celu w szczególności:
- propagować ochronę nocnego środowiska naturalnego, kładąc nacisk na ciemne, rozgwieżdżone niebo tym samym stanowiąc podstawę dla ochrony środowiska naturalnego tego obszaru przed zanieczyszczeniem sztucznym światłem,
- informować społeczeństwo o dobrze zachowanym na tym obszarze nocnym środowisku naturalnym,
- propagować sposoby ochrony przed zanieczyszczeniem sztucznym światłem oraz sposoby dobrego oświetlenia,
- propagować zrównoważony rozwój regionu
Nocne niebo w Bieszczadach
Gdy w nocy, znajdziecie się w miejscu o dzikiej, nieskażonej przyrodzie, z daleka od świateł cywilizacji zobaczycie, że straciliśmy kontakt z czymś pierwotnym. Zapomnieliśmy, co znaczy dla nas nocne niebo które ma nam przypominać, że poza naszą planetą istnieje coś co nas przerasta. W naszym świecie straciliśmy ten magiczny składnik życia jakim jest rozgwieżdżone niebo... Gdybyśmy mieli nad głową to, co widzieli nasi przodkowie przez 99,99% czasu istnienia rodzaju ludzkiego, widzielibyśmy niebo pełne gwiazd, z Drogą Mleczną, która rozdziela je na dwie części. Odwiedzając Park Gwiezdny Bieszczady możecie doświadczyć tych wrażeń, które był dla ludzkości tak naturalne przez wiele tysiącleci lat. Tysiącleci, podczas których zachwycali się nocnym niebem, dosłownie przepełnionym gwiazdami.
„Istnienie obszernej ewidencji wpływu jasności nocnego nieba na zachowania zwierząt w ich środowisku naturalnym wskazuje na potrzebę zbadania skali zjawiska sztucznie indukowanej poświaty nocnego nieba (zanieczyszczenia świetlnego) w obszarach chronionych. Stwierdzono, że jedynie południową część Bieszczadów można uznać za obszar wolny od zanieczyszczenia świetlnego.”
Bieszczady, chyba jak żadne inne miejsca w Polsce stały się synonimem dzikiej przyrody. To także jedno z ostatnich miejsc w Europie, gdzie wciąż występuje prawdziwe, ciemne niebo zupełnie wolne od zanieczyszczeń sztucznym światłem. Naturalne ciemności to jeden z ekologicznych zasobów wymagających ochrony, należą one bowiem do zagrożonych elementów środowiska naturalnego. Park Gwiezdnego Nieba "Bieszczady" to miejsce, które przybliży Wam problem zanieczyszczenia światłem oraz da możliwość obserwacji nocnego nieba w jego naturalnej postaci. Ciemność jest ważna nie tylko dlatego, żebyśmy widzieli piękno rozgwieżdżonego nieba, ale to także piąty czynnik który określa jakość środowiska w którym żyjemy. W miejscu tym, bez pomocy teleskopu zobaczyć można gwiazdy o jasności nawet 7.4 magnitudy. To znaczy, że każdej bezchmurnej nocy, gdy na niebie nie świeci Księżyc zobaczycie tu ponad 7000 gwiazd. Dla porównania, na terenach wiejskich gdzie niebo zanieczyszczone jest zaledwie przez kilka lamp ulicznych, zobaczycie 2500 gwiazd. Kiedy nad głową macie aż 7000 migoczących gwiazd, widok jest zupełnie inny. To absolutnie niepodrabialne doświadczenie.
fot. Gwiezdne Bieszczady