Cmentarz zajmuję powierzchnię około 1 ha. Znajdujące się na cmentarzu macewy stanowią jedne z najcenniejszych zabytków Polski i Europy. Najstarsza z macew pochodzi z 1541 roku.

Cmentarz został założony w 1541 roku, choć niektóre źródła informują o znacznie wcześniejszych datach. Położony jest na miejscu dawnej średniowiecznej warowni, otoczonej dawniej licznymi rozlewiskami. W związku z założeniem Nowego Cmentarza Żydowskiego, Stary Cmentarz został zamknięty w 1830 roku. Mimo zamknięcia na cmentarzu do początków XX wieku odbyło się jeszcze kilka legalnych i nielegalnych pogrzebów. Kirkut otoczony jest wysokim, XVII-wiecznym murem. Podczas I wojny światowej prawie wszystkie drewniane macewy zostały spalone przez żołnierzy rosyjskich.
Podczas II wojny światowej Niemcy doszczętnie zdewastowali cmentarz, a macew używali m.in. do utwardzania i brukowania dróg. Po zakończeniu wojny na terenie cmentarza pozostały jeszcze leje po bombach i ślady kul na macewach.

Po wojnie ówczesne władze komunistyczne zaniedbały cmentarz. W latach 80. Towarzystwo Opieki nad Pamiątkami Kultury Żydowskiej w Lublinie uporządkowali cmentarz i przeprowadzili inwentaryzację.

Mimo, że w 1968 roku cmentarz wpisano na listę zabytków, nie jest on ogólnodostępny dla zwiedzających. Otwierany jest jedynie na specjalne okazje oraz dla grup zorganizowanych.

Wiosną 2007 roku wandale zrobili dziurę w otaczającym kirkut murze, a w czerwcu złodzieje ukradli aluminiowe elementy konstrukcji zabezpieczającej ohel Widzącego z Lublina.

Na kirkucie znajduje się 60 macew. Najstarsza pochodzi z 1541 roku i należy do znanego talmudysty i rabina Jakuba ha-Lewi Kopelmana. Jest to najstarszy zachowany nagrobek żydowski pozostający w tym samym miejscu. Większość nagrobków wykonano z piaskowca lub kamienia. Na cmentarzu są pochowani wybitni przedstawiciele lubelskiej społeczności żydowskiej. W większości macewy znajdujące się na cmentarzu posiadają bogate zdobienia. Ornamenty odnajdowane na nagrobkach mówią wiele o zmarłych spoczywających pod nimi. Najczęściej pojawiającymi się motywami na macewach są: korona, lew oraz dłoń lejącego wodę z dzbana.






Zdjęcia: Munia73, CC BY-SA 3.0 PL , via Wikimedia Commons