Muzeum w swoich zbiorach posiada cenne eksponaty z dziedziny rzemiosła artystycznego, sztuki ludowej, malarstwa, archeologii i przyrody. Jej główną siedzibą jest pałac wzniesiony w XVII wieku dla biskupów krakowskich. Na ekspozycji stałem zobaczyć można:

- Wnętrza zabytkowe XVII-XVIII wieku,
- Gabinet Numizmatyczny,
- Galeria Malarstwa Polskiego i Europejskiej Sztuki Zdobniczej,
- Sanktuarium Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Placówka organizuje ponadto liczne wystawy czasowe. We wnętrzach pałacu odbywają się koncerty, wykłady, a także warsztaty dla dzieci. 

We wrześniu 2009 roku Muzeum otrzymało certyfikat ISO 9001:2008 a w 2010 roku pałac przystosowano dla potrzeb osób niepełnosprawnych. 

Placówka muzealna posiada także salę wystawową przy ul. Orlej oraz cztery oddziały: Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku, Muzeum Dialogu i Kultur Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego oraz Muzeum Archeologiczne w Wiślicy. 

Muzeum Narodowe w Kielcach zostało powołane do życia w 1908 roku. W księdze inwentarzowej jako pierwszy eksponat figuruje okaz skamieniałego drzewa z Miedzianej Góry ze zbiorów byłego nauczyciela kieleckich szkół - Feliksa Rybarskiego. Jako drugi wpisany został białogoński odlew popiersia Stanisława Staszica z oryginału Tatarkiewicza. W 1910 skatalogowano już 1986 obiektów. Starania o ulokowanie zbiorów w dawnym pałacu biskupim rozpoczęto już w 1922 roku. 

Od 1936 roku placówka nosiła nazwę Muzeum Świętokrzyskiego a stało się to za sprawą ekspozycji którą zorganizowano w Warszawie, mającej na celu promocję dorobku regionu i miasta. W 1938 roku w południowo-zachodniej części parteru kieleckiego pałacu (siedzibie Urzędu Wojewódzkiego) powstało Sanktuarium Marszałka Józefa Piłsudskiego i Muzeum Legionów. 

Muzeum Świętokrzyskie zostało wskrzeszone po II wojnie światowej w 1947 roku. Pierwszą wzorową wystawę zorganizowano w 1958 roku. Była to wystawa archeologiczna "Pradzieje Ziem Województwa Kieleckiego. Muzeum rozpoczęło także organizację placówek regionalnych, m.in. w 1958 roku powstało Muzeum Sienkiewicza w Oblęgorku, następnie w Szydłowie i Czarnolesie. W 1965 roku otwarto Muzeum Stefana Żeromskiego. 

Działalność placówki staje się coraz bardziej prężna. Następuje inauguracja Ogólnopolskiego Przeglądu Filmów o Sztuce, w 1968 roku w 60. rocznicę powstania Muzeum udostępniono stałe wystawy: historyczną, etnograficzną i galerię malarstwa polskiego. Wciąż prowadzone są starania o pozyskanie dla celów muzealnych dawnego Pałacu Biskupów Krakowskich. 

Pałac został ostatecznie przekazany na cele muzealne w 1971 roku. Przestrzeń ponad 1000 metrów zostaje zagospodarowana a podczas uroczystego otwarcia z ust profesora Stanisława Lorentza pada stwierdzenie "kielecki Wawel". W 1975 w uznaniu zasług dla rozwoju nauki i kultury oraz wielkiego znaczenia tej placówki Muzeum podniesiono do rangi Muzeum Narodowego, stając się jedną z siedmiu placówek tej rangi w kraju. 

Oddziały Muzeum Narodowego w Kielcah:
- Dawny Pałac Biskupów Krakowskich
- Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku
- Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego
- Muzeum Dialogu Kultur
- Muzeum Archeologiczne w Wiślicy.

fot. Dawid Galus, CC BY-SA 3.0 PL, via Wikimedia Commons