Siedziba muzeum znajduje się w nowoczesnym kompleksie gmachów przy ul. Dobrowolskiego 1. Do najcenniejszych zbiorów muzeum należą kolekcje: fotografii artystycznej i dokumentalnej, malarstwa polskiego sprzed i po 1945 roku (w której znajdują się prace m.in. Tadeusza Makowskiego, Jacka Malczewskiego, Jana Matejki, Stanisława Wyspiańskiego i Józefa Mehoffera), fotografii artystycznej i dokumentalnej oraz bogate zbiory etnograficzne i z zakresu polskiej plastyki scenicznej. Muzeum realizuje projekty edukacyjne i artystyczne oraz aktywnie uczestniczy w takich projektach, jak Noc Muzeów oraz Metropolitalna Noc Teatrów. Muzeum prowadzi badania: historyczne, etnograficzne, archeologiczne, z plastyki nieprofesjonalnej oraz dokumentacji regionu. Nowy kompleks budynków Muzeum Śląskiego, położony na terenie dawnej Kopalni Węgla Kamiennego „Katowice”, wraz z innymi powstałymi tutaj instytucjami tworzy Strefę Kultury - nowe centrum życia kulturalnego miasta. Nowoczesna konstrukcja zakłada maksymalne wykorzystanie podziemnej przestrzeni przy jednoczesnym niewielkim stopniu ingerencji w krajobraz. Główną część kompleksu Muzeum Śląskiego stanowi siedmiokondygnacyjny budynek, z którego aż trzy kondygnacje znajdują się pod powierzchnią ziemi. Na kondygnacji P-2 znajduje się galeria sztuki polskiej 1800-1945 i galeria sztuki polskiej po 1945 roku oraz galeria plastyki nieprofesjonalnej. Na kondygnacji P-4 znajdują się: "Światło historii. Górny Śląsk na przestrzeni dziejów", galeria śląskiej sztuki sakralnej, "Laboratorium przestrzeni teatralnych - przeszłość w teraźniejszości" oraz ekspozycje czasowe. Zrewitalizowane obiekty kopalni: -Magazyn odzieży - obecnie siedziba Centrum Scenografii Polskiej, -Łaźnia główna - obecnie przestrzeń wystawiennicza oraz siedziba działów Archeologii, Historii i Etnografii, -Dawny budynek maszynowni, zaadaptowany na kawiarnię/restaurację, -Stolarnia - obecnie przestrzeń edukacyjna "Na tropie Tomka". Części Muzeum: 1. Dział Sztuki - sprawuje pieczę nad dziełami malarstwa polskiego, będącego jedną z najbardziej rozbudowanych części muzeum. Dział obejmuje kolekcję ponad 2 tysięcy dzieł malarstwa polskiego i europejskiego. Ponadto dział zajmuje się poszerzeniem kolekcji z zakresu plakatów teatralnych, filmowych i okolicznościowych. 2. Dział Plastyki Nieprofesjonalnej - zajmuje się badaniem niezawodowych środowisk twórczych, którego celem jest przybliżenie działalności nieznanych szerzej twórców. Kolekcja ilustruje oryginalność i specyfikę nieprofesjonalnej sztuki na Śląsku, przede wszystkim w szerokim kontekście tożsamościowym i kulturowym, ale także z punktu widzenia estetycznego i artystycznego. Eksponaty nie ograniczają się jedynie do gromadzenia prac artystów z regionu Górnego Śląska. 3. Dział Fotografii - posiadający kolekcję ponad 35.000 fotografii (datowanych począwszy od połowy XIX wieku). Kolekcja ukazuje rozwój i historyczne znaczenie Śląska w skali dziejów Europy, jego wartość gospodarczą, oraz degradację środowiska naturalnego. Zasób dzieli się na kilka kolekcji tematycznych. Ciekawą kolekcje tworzą fotografie portretowe, (najstarsze datowane na ok. 1850 rok) przedstawiające ludzi z różnych regionów dawnej Polski, fotografowanych w najstarszych zakładach fotograficznych działających na naszych ziemiach. 4. Dział Etnologii - zajmujący się dokumentowaniem kultury ludowej, mieszczańskiej i plebejskiej Górnego Śląska i sąsiednich terenów. Zbiory liczą około 7.000 eksponatów. Najwięcej zabytków pochodzi z okresu od połowy XIX do II połowy XX wieku. Zbiorach działu znajdują się m.in.: jubilerskie wyroby cieszyńskie (ponad 400 eksponatów), stroje ludowe, maski i rekwizyty obrzędowe, wyroby rękodzieła huculskiego, kostiumy. 5. Dział Historii - posiadający ponad 6000 eksponatów, z czego najstarsze datowane są na XVII wiek. Zbiory można podzielić na kolekcje: - Lwowiana – liczący kilkaset egzemplarzy, zbiór plakatów teatralnych z lat 1919-1939 Rzemieślniczego Stowarzyszenia „Gwiazda" z Łyczakowa, świadectwa szkolne, świadectwa czeladnicze, metryki z XVIII, XIX i XX wieku opatrzone pieczęciami opłatkowymi parafii różnych wyznań Galicji Wschodniej; - Kolekcja kartograficzna – mapy sztabowe, mapy Śląska z XVI–XVIII wieku, mapy nadań pól górniczych, plany miast oraz w pełni sprawne wyposażenie katowickiej drukarni należącej ongiś do Jana Eichhorna; - Militaria – kolekcję tworzy broń z XIX–XX wieku – biała, w tym szable pamiątkowe z 75 Pułku Piechoty i 23 Pułku Artylerii Lekkiej oraz palna. Z egzemplarzy XIX-wiecznych na uwagę zasługuje karabin Dreyse model 1841 i rewolwer z wrocławskiej rusznikarni S. Goldbergera; - Silesiana – są to plakaty, broszurki, pocztówki propagandowe, dokumenty a także bogaty zbiór górnośląskich notgeldów (banknotów zastępczych) z lat 1917-1922; - Pocztówki z ikonografią śląskich miejscowości oraz górnośląskich zakładów przemysłowych. 6. Dział Archeologii - zajmujący się zbieraniem zabytków przedstawiających pradzieje Śląska. W tym dziale zgromadzono ponad 40.000 eksponatów z ponad 60 stanowisk wykopaliskowych, w większości z terenu województwa śląskiego i dawnego województwa katowickiego. 7. Dział Edukacji - organizujący i prowadzący liczne zajęcia ukierunkowane na edukację poprzez sztukę, realizowane w formie lekcji muzealnych i warsztatów dla dzieci i młodzieży oraz wykładów dla dorosłych. Dział prowadzi także edukację regionalną obejmującą wszystkie grupy wiekowe. Punktem wyjścia działań edukacyjnych nie są wyłącznie wystawy stałe i czasowe organizowane w muzeum, ale również misja propagowania szeroko rozumianego dziedzictwa historycznego i kulturowego. 8. Dział Komunikacji Wizualnej i Wydawnictw - Oferta wydawnicza Instytucji obejmuje różne publikacje, nie tylko te związane z działalnością muzeum. Oprócz katalogów wystaw Muzeum wydaje książki naukowe z dziedziny kulturoznawstwa, historii i teorii sztuki, etnografii, archeologii, historii u kultury Śląska, architektury, sztuki nieprofesjonalnej i inne. 9. Centrum Scenografii Polskiej, Oddział Muzeum Śląskiego - Centrum zajmuje się przestrzenią teatru w jej niezliczonych kontekstach kulturowych, społecznych i formalnych - działa na pograniczu teatru, architektury, filmu oraz szeroko pojętych sztuk widowiskowych i plastycznych. Jej głównym celem jest popularyzacja dorobku scenograficznego w formie zdjęć, makiet, projektów, materiałów audio i wideo. Stałe wystawy prezentowane w Muzeum Śląskim: 1. Galeria sztuki polskiej 1800–1945 2. Galeria sztuki polskiej po 1945 roku 3. Galeria plastyki nieprofesjonalnej 4. Światło historii. Górny Śląsk na przestrzeni dziejów 5. Galeria Sztuki Sakralnej 6. Laboratorium przestrzeni teatralnych. Przeszłość w teraźniejszości 7. Na tropie Tomka 8. Wystawa przemysłu śląskiego 9. Przemysł Śląski w produkcji zbrojeniowej XIX i XX wieku





Opracowano na podstawie wikipedii.
Zdjęcie: Silar [CC BY-SA 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0)]