fbpx

Kościół św. Wojciecha w Gawłuszowicach

Szczegóły atrakcji

Id Atrakcji: 22934
Wyświetlenia: 63
W kategoriach: Świątynie
Lokalizacja: Gawłuszowice
0.00 ( 0 głosów )

Opis

Zabytkowy kościół rzymskokatolicki wzniesiony z drewna modrzewiowego w 1677 roku.
Był uznawany za zabytek klasy 0. Należy on także do budynków Szlaku Architektury Drewnianej (trasa IX). Kościół jest jednonawowy, konstrukcji zrębowej. Zbudowany jest z drzewa modrzewiowego i kryty gontem.

Kościół znajduje się centrum wsi, w pobliżu skrzyżowania drogi wojewódzkiej nr 982 z drogą z Gawłuszowic do Mielca. Przed kościołem znajduje się duży parking, przy nim pomnik św. Wojciecha. W pobliżu znajduje się także plebania z 1863, wpisana do rejestru zabytków województwa podkarpackiego 2.09.2009 pod numerem A-340. Podczas powstania styczniowego była ona punktem zbornym, z którego major Edward Dunajewski wyruszył na pomoc powstańcom.

Kościół fundacji Maksymiliana Hieronima i Michała Sieciecha Ossolińskich zbudowany został w 1677. Prace ciesielskie wykonali Stanisław Karkutowicz z Cichej oraz Stanisław Praskowic, snycerskie zaś Woyciech Maykowski. Jest trzecim kościołem w historii parafii. Pierwszy kościół zbudowano w 1215 w miejscu, w którym według legendy nauczał św. Wojciech. Biskup Mikołaj Oborski pobłogosławił go 2 października 1685 r. W 1871 r. kościół przebudowano: Zbudowano wolnostojącą dzwonnicę w kształcie arkady, a pełniącą do tej pory tę funkcję wieżę kościoła rozebrano i postawiono w jej miejscu kruchtę. W latach 1968-1975 kościół przeszedł generalny remont.

Jednonawowy kościół o konstrukcji zrębowej, kryty gontem zbudowany jest z drzewa modrzewiowego.

Pokrywająca cały strop oraz ściany świątyni polichromia ornamentalna została wykonana w 1924 roku przez Vlastimila Hofmana, odnowiona zaś w latach 1975–1976 przez Marię Cichorzewską-Drabik, Kompozycja polichromii jest ciągła, bez podziału na część ołtarzową i nawową. Dominujące kolory: brązy, ugry, zieleń chromowa oraz spłowiałe błękity tworzą zgaszoną kolorystykę harmonizującą z zabytkowym wnętrzem świątyni. Większość namalowanych ornamentów i symboli jest mocno uproszczona, schematyczna, malowana jakby z użyciem szablonów. Wyjątek stanowi umieszczony na północnej ścianie prezbiterium wizerunek Chrystusa stojącego w wypełnionej krwią kamiennej, czworobocznej studni, z której trzema kanalikami wypływa woda. Chrystus przedstawiony jest z rozłożonymi ramionami, na głowie ma koronę cierniową oraz perizonium na biodrach. Otoczony jest pnączami winnego grona, nad znajduje się napis: „Dla ciebie człowiecze dał Bóg przekłuć sobie ręce, nodze obie krew święta szła z Boga na zbawienie Tobie”. Wizerunek ten nawiązuje do uważanych za starotestamentową zapowiedź eucharystii wersetów z Księgi Izajasza (Iz, 63, 2) oraz Księgi Rodzaju (Ks. Rodz., 49, 11). Na ścianach prezbiterium znajdują się także medaliony z symbolami ewangelistów. Po stronie północnej są to anioł i byk, a po stronie południowej: lew i orzeł. Tematykę polichromii pokrywającej strop kościoła stanowią symbole związane z prawdami wiary. Od ołtarza głównego w kierunku chóru, po stronie północnej są to: grecka litera alfa, monogram AMR (Ave Maria Regina), gołębica (symbol Ducha Świętego), korona (symbol Marii jako królowej), trzy kłosy zboża (symbolizują one przemianę ciała w chleb oraz zmartwychwstanie), kotwica (nawiązuje do Navis Ecclesiae, statku symbolizującego Kościół), a po stronie południowej: grecka litera omega, monogram IHS, kielich pomiędzy słońcem i księżycem (symbol Ostatniej Wieczerzy, a także jako kielich cierpienia modlitwy Chrystusa w Ogrójcu), skrzyżowane klucze (symbol pełnomocnictwa, jakiego udzielił św. Piotrowi Jezus Chrystus), dłoń w geście błogosławieństwa, róża z napisem CARITAS (symbolizują cierpienie i miłosierdzie Matki Bożej). Symbole te umieszczone są w ciemnych, zaokrąglonych na bokach medalionach, obwiedzione są dookoła koronkowymi obłokami oraz wychodzącymi z nich promieniami. Medaliony znajdują się w 12 prostokątnych polach obwiedzionych bordiurami z przekształconego ornamentu astragalowego. W narożnikach pól znajdują się stylizowane kwiaty oraz liście akantu. Zarówno w nawie, jak i w prezbiterium ściany między pilastrami ozdobione są stanowiąca obramowanie dla okien ostrołukową arkadę, ściętą na szczycie, w górnej części ozdobionej gwiazdą, po bokach zaś bluszczopodobną wicią roślinną.

W kościele znajdują się trzy rokokowe ołtarze z drugiej połowy XVIII wieku oraz obraz Chrystusa na krzyżu z XVIII wieku.

Ołtarz główny z obrazem przedstawiającym św. Wojciecha w części centralnej
Ołtarz z obrazem św. Rozalii
Ołtarz z obrazem św. Wincentego z Ferrary.

Podwieszana ambona, której korpus w kształcie dzwonu podzielony jest lizenami pochodzi z II połowy XVIII wieku. Przykryta jest baldachimem z lambrekinami. Krzyż, znajdujący się na ambonie został dodany w XIX wieku.

Drewniana chrzcielnica została wykonana w II połowie XVII wieku. Ma kształt kielicha z puklowaną czarą. Na pokrywie chrzcielnicy znajduje się rzeźbą przedstawiająca chrzest Chrystusa w Jordanie.

Chór muzyczny pochodzi z XVIII wieku. Wsparty jest na sześciu słupach, dwa z nich posiadają rzeźbione kapitele. Parapet chóru z płycinami, w części centralnej jest półkoliście wygięty.

Przy bramie na przykościelnym placu znajduje się dzwonnica wolnostojąca z 1871 r. w formie arkady, na której wiszą 3 dzwony. Przeszła ona gruntowny remont w 1977 r. W czasie II wojny światowej dzwony zostały zabrane przez Niemców. Pierwszy dzwon wykonany z brązu miał szerokość 95 cm i był wykonany w Odlewni dzwonów Karol Schwabe w 1921 r. Nosił imię św. Wojciech i na górnym pasie ozdobnym miał wybity napis „Gawł”. Drugi dzwon brązowy miał 70 cm szerokości i wykonany był w tej samej odlewni co i pierwszy. Miał wybity napis ,,Dar rodaków z Ameryki" i również na górnym pasie ozdobnym „Gawł”. Trzeci dzwon brązowy o szerokości 45cm odlany został w 1738 r. i nosił imię „Zygmunt”. Poświęcenie nowych dzwonów odbyło się 10 VI 1946 r. w drugi dzień Zielonych Świąt. Nowe Dzwony zostały odlane w Odlewni Dzwonów Ludwika Felczyńskiego w 1946 r.

Parafia ma nietypową tradycję dzwonienia - dzwoni się w godzinach 6.00, 12.00, 18.00 na wszystkie trzy dzwony aż do dnia pogrzebu, a w dniu w którym został zgłoszony pogrzeb zaraz włącza się je by oznajmić śmierć. Dzwony są poruszane napędami łańcuchowymi założonymi w latach 50 ubiegłego wieku.





Opis skopiowano z wikipedii.
fot. Henryk Bielamowicz, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons

Lokalizacja

Gawłuszowice, podkarpackie

Ocena

Ocena

Oceny użytkowników

Zaloguj się aby ocenić