Placówkę stworzono w 2015 z inicjatywy samorządu gminnego w Brańszczyku. Gromadzi budynki i przedmioty związane z historią oraz kulturą Kurpi Białych, grupy etnicznej o unikatowych strojach, zwyczajach i budownictwie, tworzonej w przez osadników przybyłych w XVIII wieku z Kurpi Zielonych (północne Mazowsze). W 2014 gmina Brańszczyk otrzymała dofinansowanie na organizację skansenu z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich pod nazwą Ochrona dziedzictwa kulturowego poprzez utworzenie skansenu w Brańszczyku przy projektowanym szlaku św. Jakuba do Łomży. Powiat wyszkowski natomiast nieodpłatnie użyczył gminie część działki należącej do domu pomocy społecznej w Brańszczyku. Jako pierwsze eksponaty zostały posadowione drewniana chata, dom bartnika, stodoła i kuźnia. Skansen będzie rozbudowywany o dalsze tereny (w tym stawy) i budynki, by docelowo utworzyć park etnograficzno-przyrodniczy.

Na terenie skansenu znajdują się:

chata drewniana z Trzcianki (numer domu 223) sprzed II wojny światowej – duża izba, kuchnia i przedsionek z gankiem i przydomowym ogrodem otoczonym wiklinowym płotem (rośliny w ogrodzie są nasadzane przez Witolda Jechnę, znawcę kultury kurpiowskiej). Wyposażenie stanowią dary od lokalnej ludności,
stodoła z gajówki Tuchlin (wewnątrz zgromadzono maszyny mechaniczne z XIX i początku XX wieku),
kuźnia z Udrzyna z dmuchawą kowalską, wiertarką, szlifierką ręczną i kolekcją podków,
replika studni podobna do obiektu istniejącego dawniej przy dworze w Brańszczyku,
stodoła,
studnia z żurawiem,
chlew,
ogrodzenie, brama.
Na terenie skansenu istnieje wystawa stała poświęcona Marii Żywirskiej (1904–1980), urodzonej w Brańszczyku etnografce i muzealniczce, honorowej członkini Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Jej imię skansen nosi na mocy uchwały Rady Gminy Brańszczyk z 13 października 2017 r.






Opis skopiowano z wikipedi.
fot. MOs810, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons