Kościół wybudowany został w miejscu wcześniejszego, drewnianego kościoła. Prace nad prezbiterium rozpoczęto w 1343 lub 1346, a w 1350 roku przystąpiono do budowy nawy. Początkowo kościół miał mieć kształt pseudobazyliki, jednak w 1367 roku koncepcję tę zmieniono na rzecz układu halowego. W roku 1381 kościół był już przykryty dachem i miał przeszklone okna. Wieżę wybudowano po 1420 roku, a w 1425 pojawił się zegar na wieży. Sklepienie rozpięto w 1442 roku. Pożar z 1480 roku spowodował niewielkie zniszczenia usuwane do końca stulecia, gdy zmieniono szczyt korpusu. W 1536 roku podwyższona została wieża, a prace wykonał mistrz Mikołaj z Ornety. Budowniczym kościoła halowego był Heinrich Penkune, a po nim Godiko Hamm, a po 1381 roku mistrzowie Berndt i Jan. Zbudowany wtedy kościół ma sporo cech wskazujących na związek z kościołem św. Bartłomieja w Demmin na Pomorzu.

W 1500 roku z fundacji biskupa Łukasza Watzenrodego obok prezbiterium zbudowano murowaną emporę muzyczną. Nagrobna płyta biskupa Pawła Legendorfa (zm. 1467) ufundowana została w 1494 roku również przez biskupa Watzenrodego, Po zniszczeniach wojennych płytę nagrobną biskupa Legendorfa udało się zabezpieczyć przez Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie i po konserwacji znalazła godne miejsce w refektarzu w zamku w Lidzbarku Warmińskim.

W kaplicy Ostatniej Wieczerzy znajdował się późnogotycki poliptyk w typie ołtarzy antwerpskich. Z kolei w kaplicy Matki Boskiej znajdował się malowany tryptyk z 1485 roku, ufundowany przez kanonika Tomasza Wernera.

Kościół został przebudowany w stylu neogotyckim w latach 1855–1859, gdy m.in. dodano schodkowy szczyt. Na początku 1945 roku gotycka wieża kościelna została wysadzona w powietrze przez wojska niemieckie, w wyniku czego zniszczeniu uległa większość kościoła wraz ze sklepieniami. Ocalała tylko strona południowa i połowa strony północnej, chór wschodni i jeden filar (z dziesięciu). Kościół pozostawał w ruinie aż do roku 1979. Wtedy to, dzięki nowemu proboszczowi ks. Tadeuszowi Brandysowi, rozpoczęła się odbudowa z ruin zabytkowego kościoła. Pierwszą mszę św. w murach odbudowanego kościoła ks. Brandys odprawił podczas pasterki w stanie wojennym, w 1981 roku. Konsekracja kościoła nastąpiła w 1986. W roku 2001 kościół św. Katarzyny w Braniewie podniesiono do rangi bazyliki mniejszej.

Monumentalna budowla trójnawowa posiada 63-metrową wieżę, której fasadę przecina dziewięć rzędów blend i okien. Fasada wschodnia posiada rozbudowany szczyt, długą latarenkę oraz wysokie, pięcioboczne prezbiterium, do którego przylegają narożne rotundy i zakrystie. Wnętrze bazyliki jest przestronne i puste, wyposażenie niemal zupełnie nowoczesne, nad nawami sklepienia gwiaździste. W prezbiterium dwie gotyckie rzeźby.


Organy z 1951 roku wybudowane zostały przez firmę Stockmann jako instrument o 31 (według katalogu 29) głosach dla kościoła św. Klemensa w Dortmundzie. Po translokacji do Braniewa instrument został rozbudowany o kolejne 9 głosów w sekcji manuału II, na którą przygotowane było miejsce w stole gry. Montaże i rozbudowę ukończono w październiku 2017 roku, a przeprowadził je organmistrz Tomasz Szałajda.

Przed wojną w kościele wisiały 3 dzwony, w tym 4,5-tonowy – największy w Prusach Wschodnich. Na ten moment dzwon znajduje się w Kornelimünster, natomiast mniejsze dzwony wiszą do dziś w Kalkar, Kempen.

Obecnie na wieży wiszą 4 dzwony odlane w Taciszowie.






Opis skopiowano z wikipedii.
fot. Archetyp, CC BY-SA 3.0 PL , via Wikimedia Commons