Jest to muzeum gromadzące wszelkiego rodzaju pamiątki z zakresu tradycji niepodległościowych, przede wszystkim z Łodzi, regionu łódzkiego oraz wybiórczo Polski. Jego oddział Radogoszcz specjalizuje się w dziejach okupacji niemieckiej 1939–1945 w Łodzi i okręgu łódzkim. Jako spadkobierca Muzeum Historii Ruchu Rewolucyjnego (1959–1990) posiada ważny zbiór dokumentów, zdjęć i sztuk pięknych (obrazy, rzeźby, grafiki) z okresu PRL, z Łodzi i regionu. Zbiory zawierają również wiele unikatowych materiałów do dziejów Łodzi i okręgu łódzkiego.

Z dniem 1 stycznia 1990 r., na bazie zbiorów Muzeum Historii Ruchu Rewolucyjnego, ale z gruntownie zmienioną formułą i głównymi celami działania, utworzone zostało „Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi” (MTN-Łódź). Szczęśliwie nie doszło wtedy do parcelacji bogatych zbiorów z poprzedniej formuły działania, co obecnie ułatwia historykom nowe badania nad dziejami idei socjalistyczno-komunistycznej w Łodzi i w Polsce oraz dziejów samego miasta.

Funkcjonowała koncepcja – zapisana w statucie Muzeum – utworzenia oddziału pn. „Muzeum Sił Powietrznych” na placu przy ul. Pienistej 74 ale z różnych przyczyn została ona zarzucona.

W latach 1992–2016 m.in. za pośrednictwem muzeum wojewoda pełnił obsługę Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Łodzi.


Muzeum mieści się dawnym budynku więziennym zbudowanym w latach 1883–1885, przy ówczesnej ul. Długiej (dziś Gdańska). Funkcję więzienną budynek spełniał także poprzez okres I wojny światowej, międzywojenny, okupacji niemieckiej (więzienie kobiece) i po zakończeniu wojny do lutego 1953 (również więzienie kobiece). Po likwidacji więzienia i przeniesieniu więźniarek do zakładu karnego przy ul. Sterlinga 16, została w budynku umieszczona Wojewódzka Szkoła Milicji Obywatelskiej, która funkcjonowała przez następne sześć lat. Po likwidacji szkoły budynek został przekazany uchwałą Prezydium Rady Narodowej m. Łodzi z dn. 8 lipca 1958 tworzącemu się Muzeum Historii Ruchu Rewolucyjnego. W otwarciu uczestniczył ówczesny Przewodniczący Rady Państwa Aleksander Zawadzki.

Poza ekspozycją w głównej siedzibie (dwie wystawy stałe: „Drogi do Niepodległej 1791–1921” oraz „Więzienie przy Długiej (Gdańskiej) w Łodzi 1885–1953”) muzeum posiada dwa oddziały i jeden punkt ekspozycyjny:


Martyrologii „Radogoszcz”, ul. Zgierska 147 (wystawy stałe: „Łódź i Ziemia Łódzka w latach wojny i okupacji 1939–1945” oraz „Radogoszcz 1939–1945”)

MTN-Łódź, oddz. Zagłady Łódzkich Żydów „Stacja Radegast”, al. Pamięci Ofiar Litzmannstadt Getto 12

MTN-Łódź, budynek (d. kuźni) wystawy stałej „Kuźnia Romów”, ul. Wojska Polskiego 84 – widok ogólny
Stacja Radegast przy alei Pamięci Ofiar Litzmannstadt Getto 12 (wystawa stała „Litzmannstadt-getto 1940–1944”, „Tunel Pamięci”, rampa kolejowa z oryginalnym niemieckim parowozem i dwoma wagonami towarowymi)
Kuźnia Romów – niewielka ekspozycja na terenie byłego obozu cygańskiego (listopad 1941 – styczeń 1942) na obszarze łódzkiego getta, ul. Wojska Polskiego 84
Przy muzeum działają grupy rekonstrukcji historycznych.

Do rejestru zabytków wpisany jest budynek muzeum przy ul. Gdańskiej (pod numerem A/20; decyzja z 20 stycznia 1971) oraz obiekty przy ul. Zgierskiej – mauzoleum radogoskie (pod numerem A/24; decyzja z 20 stycznia 1971). Również stacja Radegast jest objęta ochroną konserwatorską.

W 2019 muzeum zostało odznaczone Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.






Opis skopiowano z wikipedi.
fot. Mietek Ł, CC BY-SA 3.0 , via Wikimedia Commons