Kościół został ufundowany w 1330 roku, zaraz po zburzeniu Włocławka i spaleniu dawnej katedry przez Krzyżaków w 1329 roku. Kościół ten pełnił rolę tymczasowej katedry do 1411 roku (do czasu ukończenia budowy nowej bazyliki katedralnej). Po 1411 roku został oddany do użytku szpitala pw. św. Witalisa. Świątynia nie remontowana przez lata szybko popadała w ruinę. Kapituła katedralna nie kwapiła się do remontu kościoła. Źródła podają, że w latach 1534-1544 z własnych środków remontu podjął się kanonik Tobiasz Janikowski i murowanym sklepieniem zastąpił dotychczasowe drewniane. To sklepienie zachowało się do dziś.

Po 1717 roku od północnej strony prezbiterium dobudowano niewielką zakrystię i przebudowano wieżyczkę. W XIX i XX wieku kościół wielokrotnie remontowano. W 1888 roku rozebrano zrujnowaną wieżę a postawiono nową, w stylu gotyckim. Kościół był malowany (polichromia) w latach 1854, 1873, 1895. W 1903 roku zastąpiono witraże białym szkłem, w celu uzyskania lepszego oświetlenia wnętrza.
W latach 1930-1934 kościół ponownie był remontowany. Zlikwidowano wówczas dawny chór muzyczny i utworzono nowy a w głównym ołtarzu umieszczono cenny gotycki tryptyk z około 1460 roku. W 1936 roku zainstalowano nowe organy, które służą do dziś. Podczas wojny służył niemieckim żołnierzom, którzy przebywali w szpitalu wojennym, urządzonym w gmachu seminaryjnym.

W 1962 roku świątynię wpisano do rejestru zabytków.
W latach 1971-1972 dokonano ostatniej gruntownej renowacji. Wymieniono wówczas dach, wymieniono zmurszałe cegły w murach, zrekonstruowano zewnętrzne elementy dekoracyjne. Dzięki tym zabiegom, swój blask odzyskały dwa gotyckie portale ceglane: jeden obramiający główne wejście i drugi zdobiący wejście boczne. Usunięto stary wystrój kościoła a dano nowy, w stylu nowoczesnym: drewniany ołtarz pod tabernakulum, posoborowy ołtarz granitowy, ambonkę, drzwi, ławki, żyrandole. Kościół posiada teraz prosty, przejrzysty wystrój bez zbędnych dekoracji. Z poprzedniego wystroju pozostała jedynie sygnaturka naprzeciw głównego wejścia. W 2000 roku wymieniono dach, w wieży zainstalowano nowy dzwon. W 2002 roku odnowiono wnętrze.
Świątynia Świętego Witalisa jest kościołem seminaryjnym Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku.






Opracowano na podstawie wikipedii.
Zdjęcie: Wloclawianin / CC BY-SA (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0)