Historia zespołu parkowo-pałacowego zaczyna się za czasów panowania Jana III Sobieskiego. Wówczas król zakupił wieś Milanowo, w której skład wchodził także las na terenie dzisiejszego Natolina. W Milanowie król wybudował Pałac w Wilanowie a w Natolinie stworzył Bażantarnię i zwierzyniec, w którym polował.

Pałac Potockich w Natolinie został wzniesiony w latach 1780-1782 w stylu klasycystycznym, na zlecenie Augusta Czartoryskiego. W 1782 roku pałac odziedziczyła Elżbieta Lubomirska. W 1799 roku stał się własnością jej córki - Aleksandry i jej męża Stanisława Kostki Potockiego. W 1805 roku należał do ich syna Aleksandra i jego żony Anny Tyszkiewicz.

W 1807 roku nazwa miejscowości Bażanteria została zmieniona na Natolin na cześć ich córki Natalii, urodzonej w tamtym roku. W 1808 roku pałac przebudowano - dobudowano oficynę, domy dozorców i wozownię ze stajnią. Budynek posiada zaokrągloną salę środkową obejmującą dwa piętra i nakrytą kopułą.

W latach 1834-1838 kolejną przebudową zajął się Henryk Marconi. Zaprojektował pomnik-sarkofag Natalii Potockiej. W parku wybudowano świątynię dorycką, bramę i most mauretański oraz akwedukt rzymski. Po śmierci Aleksandry Potockiej, od 1892 roku do 1945 roku Pałac należał do Branickich.

Podczas Powstania Warszawskiego i po jego upadku wojska niemieckie rozmyślnie zdewastowały i ograbiły najcenniejsze budowle Natolina. Szczególnie barbarzyńsko potraktowany został pomnik Natalii Sanguszkowej, z którego Niemcy urządzili sobie tarczę strzelecką, niszcząc jednocześnie dużą cześć zabytkowego starodrzewia.

Po Wojnie Natolin został upaństwowiony i oddany pod opiekę Muzeum Narodowego w Warszawie - ale wkrótce stał się rezydencją Prezydenta RP a następnie obiektem reprezentacyjnym Urzędu Rady Ministrów. Generalne prace remontowe przeprowadzone jeszcze przez Muzeum zlikwidowały skutki działań wojennych a w Salonie Otwartym odsłonięto i zakonserwowano zamalowany w XIX wieku plafon Vincenza Brenny.

W latach 90. XX wieku opiekująca się zabytkiem Fundacja Centrum Europejskie Natolin przeprowadziła prace konserwatorskie i adaptacyjne obiektów dawnego zespołu pałacowego, wykorzystując je m.in. na potrzeby Kolegium Europejskiego goszczącego na terenie Natolina od 1993 roku. Powstało wówczas kilka nowych budynków przeznaczonych dla wykładowców i młodzieży akademickiej, rektorat, sale wykładowe i konferencyjne. Forma architektoniczna nowych budynków została zharmonizowana z odnowionymi zabytkowymi obiektami.

Park można zwiedzić wyłącznie z przewodnikiem, od wiosny do jesieni. Zwiedzanie organizują Urząd Dzielnicy Ursynów i Centrum Europejskie Natolin.

W skład zespołu pałacowo-parkowego wchodzi także rezerwat przyrody Las Natoliński utworzony w 1991 roku o ciekawej rzeźbie terenu, ze zróżnicowanymi zbiorowiskami leśnymi i drzewami pomnikowymi.

Pałac i Park zostały wpisane do rejestru zabytków w 1965 roku.






Opracowano na podstawie wikipedii.
Zdjęcia: © Marek and Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland