W XVIII wieku rodzina Radziwiłłów kupiła północne tereny podwarszawskiego miasteczka Wielopole. Przed 1712 wybudowała tam swoją posiadłość. W 1730 r. pałac należał już do architekta Jana Zygmunta Deybla. W 1760 w pałacu zaczęła się przebudowa w stylu późnobarokowym, lecz nie została zakończona. Pracami remontowymi kierował Jakub Fontana.

W 1790 r. rezydencję z przylegającymi terenami kupił Aleksander Lubomirski. W latach 1791–1793 pałac przebudowano w stylu klasycystycznym według projektu Jakuba Hempla. Między innymi została dodana kolumnada, składająca się z 10 potężnych kolumn oraz piętrowe oficyny od podwórza i piętro w korpusie głównym. W latach 90. XVIII wieku w pałacu mieszkała m.in. Rozalia Lubomirska, żona Aleksandra Lubomirskiego, jedyna Polka ścięta na gilotynie w czasie Wielkiej Rewolucji Francuskiej.

W 1816 r. córka Aleksandra Lubomirskiego sprzedała pałac generałowi Izydorowi Krasińskiemu. W latach 1828–1834 pałac był własnością rządu Królestwa Polskiego mieszcząc urzędy i lazaret podczas powstania listopadowego. W 1834 r. posiadłość kupił finansista Abraham Simon Cohen. W tym okresie często przebudowywano pałac, aby mógł przynosić jak największe zyski. Umieszczono tu sklepy, stragany i małe mieszkania, a handlowy charakter budynku spotęgowało wybudowanie Gościnnego Dworu, w 1841 roku. W 1858, właścicielem budynku został Icek Blass z Góry Kalwarii. W pałacu urządzono „sale wiedeńskie”, gdzie odbywały się publiczne potańcówki. Prawdopodobnie w 1872 na piętrze pałacu powstała synagoga, która funkcjonowała tam do 1940.

Nieremontowany pałac, przez wiek XIX i początki XX wieku podupadał. W 1928 Wacław Moszkowski przekształcił pałac na kamienicę i podwyższył o jedno piętro, niszcząc jego zabytkowy charakter.

W 1938 budowlę kupił Urząd Miasta Warszawy i wówczas podjęto decyzję o renowacji. Do realizacji planów nie doszło ze względu na wybuch II wojny światowej. Już w pierwszych dniach wojny doszło do zniszczenia pałacu. Podczas oblężenia Warszawy we wrześniu 1939 r. Niemcy spalili budowlę.

Po wojnie pałac odbudowano. W latach 1947–1950 pod kierunkiem Tadeusza Żurowskiego prowadzono prace budowlane, pałac odbudowywano kierując się klasycystycznym projektem Jakuba Hempla.

W 1970 zdecydowano o przesunięciu pałacu z pierwotnego miejsca w taki sposób, aby zasłonił Halę Gwardii, a jego kolumnada zamknęła perspektywę głównej alei Ogrodu Saskiego. Pomysłodawcą operacji był Marian Spychalski, a opracował ją Aleksander Mostowski. Operacja obrotu trwała półtora miesiąca, od 30 marca do 18 maja 1970. Pałac odcięto od murów i fundamentów i na specjalnych kratownicach, po torach, powoli przesuwano na wyznaczone miejsce. W efekcie budowlę z powodzeniem obrócono o 74 stopnie. Część kratownic i podtorza (belki obrzeżne) została pod pałacem.

W 1985 przed pałacem wzniesiono monumentalny pomnik Poległym w Służbie i Obronie Polski Ludowej autorstwa Jana Bohdana Chmielewskiego, nazywany przez warszawiaków „pomnikiem utrwalaczy” lub „ubeliskiem”. Monument rozebrano w 1991 r.

16 listopada 2010 r. przed pałacem Lubomirskich odsłonięto Pomnik Tadeusza Kościuszki ufundowany przez bank Citi Handlowy[8]. Pomnik jest repliką pomnika autorstwa Antoniego Popiela, odsłoniętego w Waszyngtonie 9 maja 1910 r.

Obecnie w pałacu swoje siedziby mają Business Centre Club, Centrum Prasowe Pałac Lubomirskich oraz Uczelnia Warszawska im. Marii Skłodowskiej-Curie.

Na fasadzie budynku (od strony wschodniej) znajduje się odsłonięta w marcu 1952 r. tablica upamiętniająca obrzucenie 15 sierpnia 1943 granatami przez oddział Gwardii Ludowej tramwaju z hitlerowcami.






Opis skopiowano z wikipedii.
Zdjęcia pałacu: Stevenlodz, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons
Zdjęcia wnętrz: Adrian Grycuk, CC BY-SA 3.0 PL , via Wikimedia Commons