Jest to jeden z największych cmentarzy w Europie pod względem liczby pochowanych (około 1,2 mln).


Cmentarz został oddany do użytku w listopadzie 1884 roku. Arcybiskup Warszawski Wincenty Teofil Popiel w dniu 20 listopada 1884 roku dokonał poświęcenia nekropolii. Już następnego dnia miał miejsce pierwszy pochówek - rocznej dziewczynki Marii Skibniewskiej. Miejsce poświęcenia cmentarza upamiętniono żeliwnym monumentem z 4-metrowym krzyżem z tablicą informującą o przebiegu uroczystości.

Był to czwarty cmentarz na terenie prawobrzeżnej Warszawy. Mieszkańcom lewobrzeżnej Warszawy został udostepniony w styczniu 1885 roku. Chowano tam głównie osoby biedne. Całkowite otwarcie cmentarza dla wszystkich nastąpiło 14 czerwca 1887 roku. Opłaty pobierane za pochówek były dość niskie, dlatego nekropolia nazywana była cmentarzem dla ubogich, podczas gdy Stare Powązki uważano za cmentarz dla zamożnych. W 1888 roku w pobliżu bramy głównej wzniesiono drewniany kościół św. Wincentego á Paulo.

W 1892 roku w związku z epidemią cholery wyznaczono specjalną kwaterę dla zmarłych na tę chorobę. Na cmentarzu pochowano również większość ofiar walk rewolucji z lat 1905–1906.

W 1927 roku zakończono budowę jednolitego ceglanego muru wokół cmentarza o długości 4958 metrów. Jego wysokość, w zależności od poziomu gruntu, wynosi od 3 do 5 metrów. Znajduje się w nim 8 bram.

W 1925 roku w Alei Głównej, na wysokości kwatery 25A, ustawiono figurę Matki Bożej. W 1934 roku, z okazji 50-lecia nekropolii, przy głównej bramie cmentarza wzniesiono murowaną dzwonnicę z pomieszczeniem czasowym na trumny. Na fasadzie znajduje się pamiątkowa tablica.

Z biegiem czasu status cmentarza ulegał zmianie, chowano tu przedstawicieli różnych grup społecznych, żołnierzy, powstańców, polityków, aktorów oraz „zwykłych” mieszkańców Warszawy. Zaczęły pojawiać się bogate grobowce oraz sarkofagi.

We wrześniu 1939 roku i jesienią 1944 roku teren cmentarza był bombardowany przez Niemców. Podczas okupacji rozległy teren nekropolii był wykorzystywany przez polski ruch oporu jako poligon szkoleniowy. W niektórych grobowcach przechowywano broń i amunicję.

W 1946 roku w kwaterze 43 urządzono cmentarz żołnierzy Armii Czerwonej poległych podczas walk o Pragę.

W 1952 roku dekretem kard. Stefana Wyszyńskiego utworzono parafię św. Wincentego a Paulo, 13 października 1957 roku poświecono fundamenty. Stanął na nich kościół Matki Boskiej Częstochowskiej będący repliką kaplicy – mauzoleum hr. Przeździeckich stojącą od połowy XIX wieku na cmentarzu Świętokrzyskim.

Podczas likwidacji jednej ze studni i prowizorycznych toalet - w kwaterze 45N odkryto mogiłę zbiorową więźniów politycznych straconych w latach 1944–1956 w więzieniu Warszawa III – Praga (tzw. Toledo). Byli to żołnierze Armii Krajowej, NSZ i WiN. W 1997 roku ustawiono tu pomnik autorstwa Dariusza Kowalskiego.

W 1994 roku przy kościele św. Wincentego pochowano szczątki 13 biskupów z Faras pochodzące z misji archeologicznej w Nubii, przywiezione do Warszawy w celu przeprowadzenia badań antropologicznych. Cmentarz podzielony jest na 965 kwater.

Na cmentarzu spoczywają m.in.:
Mieczysław Fogg,
Tony Halik,
Roman Dmowski,
Paweł Zarzeczny.






Opracowano na podstawie wikipedii.
Zdjęcia: Adrian Grycuk / CC BY-SA 3.0 PL (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/deed.en)