Pierwsze rogatki w Warszawie, Pradze i Golędzinowie powstały po 1770 roku po tym, jak obszary te otoczone zostały wałem ziemnym znanym jako okopy Lubomirskiego. Rogatki zlokalizowane były przy wale, u wylotu najważniejszych dróg. Pod koniec XVIII wieku w obecnych granicach Warszawy funkcjonowało 10 rogatek: Belwederskie, Czerniakowskie, Jerozolimskie, Mokotowskie, Wolskie, Powązkowskie, Marymonckie, Grochowskie, Golędzinowskie i Ząbkowskie.

W latach 1816-1823 wzniesiono w Warszawie nowe pawilony rogatkowe zaprojektowane przez Jakuba Kubickiego. Powstało wówczas 18 pawilonów w stylu klasycystycznym. Architekt ustawił je parami i każdemu nadał inny wygląd. W jednym pawilonie urzędował dozorca policji a w drugim poborca podatkowy przyjmujący opłaty za wjazd do miasta. Do dziś zachowały się Rogatki Mokotowskie i Grochowskie.

Rogatki przy obecnej ulicy Zamoyskiego powstały w 1823 roku równocześnie z ukończeniem Traktu Brzeskiego - pierwszej drogi bitej w Królestwie Polskim.

Rogatki zostały rozmieszczone symetrycznie po obu stronach ulicy. Ich charakterystyczną cechą są wgłębne portyki zwieńczone gładkim tympanonem, oparte na czterech kolumnach w stylu jońskim. Wnętrza portyków i boczne ściany rogatek zdobią liczne płaskorzeźby.

W czasie II Wojny Światowej rogatki zostały uszkodzone w niewielkim stopniu.

Celem poszerzenia ulicy Grochowskiej, w 1961 roku rogatkę północną przesunięto o 10,5 metra. Było to pierwsze przesunięcie nieruchomego zabytku w Warszawie. 18 czerwca 2001 roku rogatkę południową przesunięto o 8,7 metra - po 4 latach przygotowań i rozbiórce dwóch kamienic. Klinkierem na jezdni i chodniku zaznaczono oryginalną lokalizację rogatki.

Na bocznej ścianie pawilonu południowego w 2014 roku odsłonięto tablicę upamiętniającą powołanie Polskiej Organizacji Wojskowej.






Opracowano na podstawie wikipedii.
Zdjęcia: Alina Zienowicz (Ala z), e-mail / CC BY-SA (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)