Jest drugim po Babiej Górze co do wysokości szczytem w Beskidzie Żywieckim.



Przez grzbiet Pilska przebiega granica polsko-słowacka oraz Wielki Europejski Dział Wodny oddzielający zlewnię Morza Bałtyckiego od Morza Czarnego. Właściwy szczyt masywu (Pilsko 1557 m) nie znajduje się jednak w tym grzbiecie, lecz w jego bocznej odnodze, która poprzez przełęcz Mechy, szczyt Mechy i dalsze wierzchołki opada w południowym kierunku do Kotliny Orawskiej na Słowacji. W grzbiecie wododziałowym i zarazem na granicy polsko-słowackiej znajduje się natomiast niższy wierzchołek – Góra Pięciu Kopców (1543 m), położony około 400 m na północ od głównego wierzchołka.

Szczyt Pilska przewyższa o 200–300 metrów okoliczne wierzchołki, wznosząc się około 1000 metrów ponad otaczającymi dolinami.

Kopuła szczytowa Pilska jest płaska i rozległa. Zbudowana jest z piaskowców magurskich. W górnych partiach występuje naturalnego pochodzenia kosodrzewina, stanowiąca w tym masywie najwyższe piętro roślinności. Szczyt porośnięty jest kępami kosodrzewiny i trawą, oraz pokryty rumoszem skalnym. Na najwyższej kulminacji, po stronie słowackiej, znajduje się ołtarz polowy i krzyż ustawione przez mieszkańców orawskiej wsi Mutne (Słowacja). Corocznie w lipcu proboszcz z Mutnego odprawia tam mszę świętą. Na północno-wschodnim zboczu Góry Pięciu Kopców, przy żółtym szlaku, znajduje się krzyż upamiętniający jedną z pierwszych ofiar kampanii wrześniowej, poległego w tym miejscu 1 września 1939 roku żołnierza Basika.

Pilsko objęte jest od 1971 roku (rezerwat przyrody Pilsko) po stronie polskiej na niewielkim obszarze (105,21 ha) ochroną rezerwatową, po stronie słowackiej ustanowiony w 1967 roku rezerwat obejmuje 809 ha.

Interesującymi przedstawicielami flory na Hali Słowikowej są między innymi: knieć górska, rzeżucha łąkowa, tojad mocny, urdzik karpacki, pięciornik złoty. Na Hali Miziowej występują między innymi: wełnianki, ostrożeń błotny, borówka brusznica. Najcenniejszymi zaś przedstawicielami roślinności hal są niebielistka trwała, czosnek syberyjski i pełnik alpejski, tworzące wyjątkowe w skali Polski zbiorowisko na Hali Cebulowej. W zaroślach kosodrzewiny rosną borówka czarna, podbiałek alpejski, czosnek siatkowaty, widlicz alpejski, szarota drobna i marchwica pospolita. Z rzadkich w Karpatach gatunków roślin występuje m.in. modrzewnica zwyczajna, wierzbownica zwieszona oraz rzadkie w całej Polsce wyblin jednolistny, czosnek syberyjski i turzyca skąpokwiatowa.



Szczyt jest popularnym miejscem widokowym, z szeroką panoramą na Beskidy Zachodnie, Tatry, góry Słowacji, a przy doskonałej widoczności także na wschodnie szczyty Sudetów. Północne stoki masywu Pilska są popularne zimą wśród narciarzy. Na stokach opadających w stronę Korbielowa zimą działają m.in. dwa ośrodki narciarskie:

jeden z większych ośrodków w Polsce, Ośrodek Narciarski Pilsko w Korbielowie, najwyżej – poza Kasprowym Wierchem – położony ośrodek narciarski w Polsce, z 10 wyciągami, w tym 1 wyciągiem krzesełkowym (z Korbielowa Kamiennej na Halę Szczawiny) i prawie 20 km tras narciarskich
ośrodek Kolej Baba w Korbielowie Kamiennej, tuż przy dolnej stacji ośrodka Pilsko, również z 1 wyciągiem krzesełkowym.
Wyciągi orczykowe i trasy zjazdowe wybudowano na przełomie lat 80 i 90, w tym celu wycięto 10,5 hektarów lasów oraz 0,25 hektara kosodrzewiny. Przeciwko dewastacji przyrody na Pilsku protestowało w latach 90. kilka organizacji pozarządowych między innymi Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, Liga Ochrony Przyrody, Polski Klub Ekologiczny, kilka organizacji czeskich i słowackich, organizacje te założyły koalicję na rzecz Pilska. Efektem tych działań było uzyskanie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego nakazującego rozebranie nielegalnych wyciągów nr 8 i 9 do końca 2005 r. oraz wykonanie ekspertyzy naukowej, która wprowadziła ograniczenia w użytkowaniu tras i wyciągów (zakaz jeżdżenia po kosodrzewinie i na terenie rezerwatu ścisłego po stronie słowackiej, użytkowanie tras zależne od grubości pokrywy śnieżnej).

U podnóża kopuły szczytowej (ok. 1270 m) na Hali Miziowej znajduje się schronisko PTTK oraz węzeł szlaków turystycznych.

Rozległa kopuła szczytowa Pilska podczas złej widoczności jest mylna orientacyjnie. Zimą 1980 we mgle zagubiła się na niej grupa uczniów klasy sportowej w wieku 12 do 17 lat z trenerem, troje zmarło z wyczerpania.






Opis skopiowano z wikipedi.
fot. Andrzej Otrębski, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons