Park położony jest nad Potokiem Oruńskim. Jest częścią objętego ochroną zespołu krajobrazowo-przyrodniczego „Dolina Potoku Oruńskiego”. Leży w dolinie ciągnącej się od Łostowic do Kanału Raduni, który ogranicza park od wschodu. Płynący przez park Potok Oruński tworzy w parku kaskadę. W 1999 roku park został objęty ochroną w celu zachowania jego charakteru, tj. sterasowanych zboczy i szaty roślinnej. Na terenie parku znajdują się dwa stawy połączone strumieniem: górny (większy) zasilany wodami Potoku Oruńskiego i dolny (mniejszy). Park ma 19 ha. powierzchni.

Obszar parku ograniczony jest wzgórzami:
od południa: Góra Pięciu Braci
od północy: Gliniana Góra, Góra Łez.
Związane są z nimi miejscowe legendy. Na wzgórzach znajdują się głazy narzutowe typowe dla obszarów wytapiania się lodowca.

Występują tu rzadkie okazy roślin takie jak: pajęcznica gałęzista oraz ściśle chronione: dzwonek szerokolistny, przylaszczka pospolita i obrazki plamiste. Z bardziej pospolitych gatunków można tu spotkać: złoć żółtą i łąkową, zawilca gajowego i żółtego oraz kokorycz wątłą. Występują tu także liczne gatunki grzybów.

Parkowe wzgórza porasta buczyna pochodząca najpóźniej z XIX wieku. Wśród drzewostanu występują tu także: lipy, dęby oraz olsze. Nad zbiornikami wodnymi rosną wierzby płaczące. Od dworku parkowego do wyższego stawu ciągnie się aleja 40 lip zasadzona w latach 40 XIX wieku.

Prawnie chronione (pomniki przyrody) na terenie parku:
1. Głaz narzutowy, wysokość: 1,3 m., obwód: 672 cm.,
2. Dąb bezszypułkowy, wysokość: 25 m., obwód: 356 cm.,
3. Buki zwyczajne, dwie sztuki, wysokość: 26 m., obwód: 260 i 290 cm.,
4. Buk zwyczajny, wysokość: 20 m., obwód: 328 cm.,
5. Lipa drobnolistna, wysokość: 20 m., obwód: 328 cm.


W minionych wiekach Orunia była miejscem wypoczynku gdańskich mieszczan. Znajdowały się tu podmiejskie dworki. Pod koniec XVI wieku istniał tutaj dworek braci Tewes, który następnie przeszedł w majątek rajcy gdańskiego Michała Kerla. Kolejnym właścicielem, na początku XVII wieku został burmistrz gdański Bartłomiej Schachmann. Nadał on temu miejscu cechy przydwornego założenia parkowego. Z jego inicjatywy powstały stawy oraz strumień.
W 1630 roku właścicielem ogrodu został burmistrz Gdańska Johann Zierenberg. Rezydencja parkowa stała się wówczas miejscem spotkań artystów i elity. Park nabrał cech ogrodu renesansowego, rozległe kwatery kwiatowe miały kształt geometryczny.

Pod koniec XVII stulecia park przeszedł w ręce gdańskiego armatora Albrechta Groddecka. W 1734 roku podczas oblężenia Gdańska przez Rosjan znajdowała się tu kwatera rosyjskiego marszałka Munnicha. Prawdopodobnie tutaj został podpisany akt kapitulacji Gdańska. Park znajdował się w posiadaniu Groddecka do 1779 roku. W 1780 roku właścicielem został gdański botanik Gottfred Reyger. Park stracił wówczas swój renesansowy charakter na rzecz bardziej naturalnego układu przestrzennego. Urządzono tu ogród botaniczny. Zaczęły powstawać punkty widokowe. W ogrodzie hodowano ananasy, kawę i owoce cytrusowe. W 1798 roku podczas podróży z Prus do Berlina, park odwiedził Fryderyk Wilhelm III Pruski.

W 1803 roku park i pałacyk nabył angielski kupiec Edward Solly. Następnym właścicielem był Mateusz Józef Hanneman. W 1813 roku ogród został zdewastowany w wyniku stoczonej tu bitwy pomiędzy Rosjanami i Francuzami. Od tego wydarzenia wzgórze - Góra Łez bierze swą nazwę. Po tym wydarzeniu park przeszedł w posiadanie gdańskiego kupca Fryderyka Hoene. Podjął się on restauracji ogrodu i odbudowy dworku. Park przyjął wówczas cechy romantyczne.

Testamentem córki Fryderyka - Emilii, park przeszedł w posiadanie miasta w 1918 roku. Po II Wojnie Światowej ogród przeszedł w posiadanie Skarbu Państwa. W latach 50. XX wieku utworzono w parku dom spokojnej starości a później przedszkole publiczne nr. 9 które funkcjonuje do dzisiaj. W latach 1974-79 miała miejsce rewitalizacja parku. Projekt rewitalizacji w niewielkim stopniu nawiązywał do założenia z XIX wieku. Alejki pokryto asfaltem, wzniesiono trejaże, zainstalowano oświetlenie. Ustawiono w ogrodzie rzeźby dłuta Alfonsa Łosowskiego.

9 lipca 2001 roku Orunię zalała powódź. Woda spływająca ze wzgórz spowodowała przepełnienie Potoku Oruńskiego. Wyższy staw wylał przerywając brzeg. W 2009 roku rozpoczęto proces przywracania parkowi charakteru z XIX wieku, które zakończono w 2014 roku. Powstał wówczas m.in. amfiteatr. W bezpośrednim sąsiedztwie parku znajduje się plac zabaw oddany do użytku w 2017 roku.

Na terenie parku znajdują się obiekty:
- Dwór Oruński (przedszkole nr. 9),
- lodownia z XVII wieku,
- dawny budynek stajni,
- Narodowe Centrum Tatarów Rzeczypospolitej, a także ich pomnik. Funkcjonuje tu ekspozycja dotycząca historii Tatarów na ziemiach RP oraz nieduży meczet wraz z medresą.
- w listopadzie 2010 roku prezydent Bronisław Komorowski odsłonił w parku Pomnik Tatara Rzeczypospolitej.






Opracowano na podstawie wikipedii.
Zdjęcia: Andrzej Otrębski / CC BY-SA (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0)