Początkiem dzisiejszego parku był przyklasztorny ogród założony przez cystersów. Położony był prawdopodobnie po wschodniej stronie starej siedziby opatów z XV wieku. Dalej do Zatoki Gdańskiej rozciągał się nadmorski las, który rozcinał Potok Oliwski. Po wzniesieniu pod koniec pierwszej połowy XVII wieku nowej siedziby opatów ogród został poszerzony w południowo-zachodnim kierunku, stykając się ze starszym ogrodem klasztornym.

Ogród nabrał nowego kształtu z inicjatywy opata oliwskiego - Jacka Rybińskiego. Projekt wykonał ogrodnik Hentschl, czerpiący inspirację z założeń ogrodowych Andre Le Notre. Powstała wówczas część barokowa parku, dziś nazywana francuską. Przed frontem opackiej rezydencji (obecnie Oddział Sztuki Współczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku) utworzono kwiatowo-trawnikowy parter otwierający się w stronę dużego prostokątnego stawu usytuowanego prostopadle, wzdłuż osi wschodnio-zachodniej. Wzdłuż tej osi powstała Aleja Lipowa. Jej przedłużeniem we wschodnim kierunku jest ujęty szpalerem drzew staw, który przez wiele lat tworzył iluzję zwaną Książęcym Widokiem (optycznie staw łączył się z wodami Zatoki Gdańskiej, odległej o kilka kilometrów. Obecnie morze zasłonięte jest przez drzewa). Powstały cieniste aleje, zwane bindażami. Pierwotne założenie przetrwało w niemal niezmienionym stanie do dziś.

Równolegle do Alei Lipowej i stawu powstał kolejny parter ogrodowy - Paradisium z pomnikiem Adama Mickiewicza. W tej części parku, przy jednej z alejek znalazły się Groty Szeptów.

W 1782 roku po śmierci opata Rybińskiego, król pruski mianował opatem Karola Hohenzollern-Hechingen, który do Oliwy sprowadził Jana Jerzego Saltzmanna, syna nadwornego ogrodnika, twórcy ogrodów królewskich w Poczdamie. Saltzmann starał się imitować naturę w oparciu o styl chińskich ogrodów. W północnej części parku (zwanej dziś chińsko-angielską) stworzone zostały kręte ścieżki i zbiorniki wodne naśladujące dziką przyrodę oraz parkowe urządzenia (pawilony, altany, "świątynie"). Z tym okresem wiązany jest fragment ogrodzenia odkryty podczas prac archeologicznych w 2016 roku. Po północnej stronie zachowały się dwa sztuczne pagórki i kaskada na Potoku Oliwskim.

Kolejne zmiany w parku są dziełem inspektora Ericha Wocke, zarządzającego ogrodem w latach 1899-1929. W miejscu dawnego labiryntu, w pobliżu starej oranżerii, utworzył on około 1910 roku alpinarium i sprowadził do Oliwy szereg alpejskich roślin. Oranżeria w tym czasie została przebudowana na cieplarnię i niedużą palmiarnię, kilkukrotnie rozbudowaną po II Wojnie Światowej.

1 listopada 1946 roku w parku powstałą Stacja Aklimatyzacji Roślin. W latach 1952-1956 założony został Ogród Botaniczny w Oliwie. W 1956 roku park w Oliwie otrzymał imię Adama Mickiewicza. W 1971 roku park został wpisany do rejestru zabytków. W 1976 roku w parku swoje miejsce znalazła Galeria Współczesnej Rzeźby Gdańskiej.

Najmłodszymi częściami parku są: położony na południowo-zachodnim krańcu fragment pomiędzy budynkiem Gdańskiego Seminarium Duchownego a ul. Opata Jacka Rybińskiego - dawny ogród użytkowy cysterskiego konwentu, a także 2-hektarowy obszar dawnego folwarku Saltzmanna z XVIII-XIX wieku wokół dworu (w 2001 roku przejętego przez firmę Doraco na biura) obsadzony m.in. grabami, bukszpanem, kasztanowcami czerwonymi Briotti, tawulcem pogiętym i lawendą wąskolistną. Obszar ten został udostępniony w 2015 roku. Na obszarze parku znajduje się także Spichlerz Opacki (Oddział Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku).






Opracowano na podstawie wikipedii.
Zdjęcia: Karo Karo / CC BY (https://creativecommons.org/licenses/by/3.0)