Za datę powstania galerii uznaje się dzień 24 lipca 1961 roku, kiedy to zatrudniony w Zakładach Mechanicznych "Zamech" jako plastyk Gerard Kwiatkowski wraz z Januszem Hankowskim wystawił w ruinach kościoła dominikańskiego swoje prace. Przedsięwzięciami, które zadecydowały o randze Galerii EL i jej odrębności na tle innych galerii były organizowane od 1965 roku Biennale Form Przestrzennych.
I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu w swej retoryce odwoływało się do konstruktywistycznej idei łączenia środowiska artystycznego z robotniczym. Inicjatorom Biennale chodziło ponadto o możliwości organizacji niekonwencjonalnych plenerów w oparciu o mecenat zakładu pracy. Zakłady "Zamech" sprawujące patronat nad galerią w 1965 roku podjęły eksperyment organizacyjny nie mający precedensu. To stąd pochodził materiał i pomoc techniczna przy wykonywanych pracach.

W efekcie doszło do realizacji, której ranga mierzona efektami natury artystycznej już nigdzie nie została powtórzona. I choć nazwa i zasada Biennale została utrzymana w kolejnych latach, to treść nie ograniczała się wyłącznie do realizacji form przestrzennych czy rzeźb z metalu. Treścią następnych imprez miała stać się problematyka, którą żyła polska awangarda artystyczna.

Za organizacyjnymi zmianami poszły zmiany programowe. W tym eksperymencie nie chodziło jedynie o konstruowanie obiektów przestrzennych, jak to było w poprzednich edycjach biennalowych. Uczestnikom pozostawiono pełnię swobody twórczej, a jej efektem stały się działania synkretyczne - angażujące dźwięk, światło, ruch, barwę oraz inicjatywy czasoprzestrzenne.

Bez przesady stwierdzić można, że w przemianach polskiej sztuki współczesnej, Galeria EL odegrała jedną z kluczowych ról, przyczyniając się do rozszerzenia granic pojęcia sztuki.

V Biennale Form Przestrzennych w 1973 roku zrealizowane zostało przy współudziale Warsztatu Formy Filmowej w Łodzi. Podczas imprezy wyświetlono kilkadziesiąt filmów polskich i zagranicznych twórców. Towarzyszyły im występy grup teatralnych, muzycznych, akcji oraz wystąpienia o charakterze konceptualnym. Galeria EL służyła szeroko rozumianej popularyzacji sztuki nowoczesnej, a jej styl działalności był niezwykle elastyczny i zawsze korelował z najnowszymi trendami awangardowymi.

Galeria EL jako Laboratorium Sztuki przestała istnieć w roku 1974. Po wyjeździe Gerarda Kwiatkowskiego do Niemiec działalność placówki się załamała. W II połowie 1974 roku obowiązki kierownika galerii przejął Paweł Petasz, swoje zainteresowania orientując na działania konceptualne. Galeria EL stałą się miejscem spotkań i działań eksperymentalnych, nawiązujących do tradycji placówki kierowanej przez Kwiatkowskiego.
Działalność placówki przerwał kiepski stan techniczny budynku. Na czas remontu galeria została zamknięta. Remont i przystosowanie placówki do nowych zadań przeprowadzono w latach 1976-1982.

Komisarzem Galerii EL został Ryszard Tomczyk, który od początku swej działalności obstawał przy integrowaniu wielu dziedzin sztuki. Poza imprezami wystawienniczymi, galeria specjalizowała się w organizacji widowisk czasoprzestrzennych z elementami happeningowymi. W II połowie 1987 roku stanowisko dyrektora przejął Andrzej Szadkowski. Kierowana przez niego placówka jako pierwsza w Polsce zorganizowała międzynarodowe spotkanie artystów zajmujących się sztuką komputerową w 1987 roku.

11-letni okres kierowania placówką przez Andrzeja Szadkowskiego przyniósł plon w postaci kilkuset imprez o różnorodnej charakterystyczne - od wystaw indywidualnych, zbiorowych po ekspozycje problemowe i tematyczne.

Mieszkańcy Elbląga identyfikują Galerię EL z eksperymentatorskimi działaniami w zakresie popularyzacji muzyki jazzowej, poważnej, yassowej czy poezji śpiewanej.

W latach 2008- 2018 r. dyrektorem Galerii był Jarosław Denisiuk.

Od października 2018 stanowisko dyrektora Galerii objęła Adriana Ronżewska-Kotyńska.








Zdjęcia: Galeria EL Elblag, CC BY-SA 3.0 , via Wikimedia Commons