Instytucja muzealna kontynuuje tradycje muzealne zapoczątkowane na początku XX wieku, kiedy władze powołały do życia dwa odrębne muzea. W 1941 roku okupacyjne władze hitlerowskie połączyły oba muzea miejskie w tzw. Heimatmuseum, i ulokowało je w dawnym domu cechowym przy placu Wolności 7. W tej lokalizacji muzeum funkcjonowało do okresu II Wojny Światowej. W 1945 roku podjęto decyzję o reaktywacji Muzeum i umieszczeniu jej w Zamku Książąt Sułkowskich. Placówka została otwarta dla zwiedzających 14 lutego 1947 roku. Ekspozycja stała Muzeum: 1. Dzieje Archeologiczno-Historyczne Podbeskidzia - część archeologiczna poświęcona jest najstarszym dziejom Białej i okolic. Wystawę tworzą eksponaty związane z pierwszymi etapami kształtowania osadnictwa na tym terenie: okresem prehistorii, wczesnośredniowiecznymi dziejami grodziska w Starym Bielsku, problematyką początków średniowiecznego miasta oraz bielskiego zamku. Z prehistorycznych eksponatów na szczególną uwagę zasługują neolityczne siekiery i topory kamienne, przykłady broni, naczynia gliniane, monety z okresu wpływów rzymskich. Część historyczna wystawy zawiera eksponaty pochodzące z XVI -XIX wieku. Są to m.in. dokumenty (np. „Zatwierdzenie statutu krawców w Bielsku przez burmistrza i rajców miasta Bielska” z 4 listopada 1562 roku, „Przywilej Stefana Sunegha dla cechu piekarzy w Bielsku” z 29 listopada 1600 roku, „Zatwierdzenie przywilejów cechu sukienników w Bielsku przez Jana Sunegha” z roku 1626), szpontony młodszego mistrza cechowego (XVIII wiek), godło cechu szewców – (początek XIX wieku), lady cechowe, wilkomy, emblematy oraz świadectwa nauki w zawodzie cukiernika, dekarza czy szewca. 2. Wystawa Sztuki Polskiej i Europejskiej XIV−XVII Wieku - wystawa zawierająca przykłady średniowiecznego i renesansowego malarstwa tablicowego, rzeźby, XVI-wiecznych witraży sakralnych i świeckich oraz XVII-wiecznego malarstwa i rzemiosła europejskiego. Do najstarszych eksponatów należy figura Matki Boskiej i ptaszkiem (XIV wiek). Wśród obrazów malowanych na desce zobaczyć można Portret mnicha powstały w niemieckiej gildii malarskiej na początku XVI wieku oraz XV-wieczną scenę zatytułowaną Św. Anna Samotrzeć. W kolejnej sali, mieszczącej kolekcję witraży pochodzących z 1564 roku, zostały wyeksponowane przykłady europejskiego malarstwa XVII stulecia, holenderskie sceny rodzajowe, portrety zbiorowe i indywidualne, wśród których na uwagę zasługuje Portret mężczyzny z 1659 roku autorstwa Fransa De Nys’a oraz Diana i Kalisto Fransa Woutersa z około 1650 roku. 3. Malarstwo Europejskie i Polskie XIX i XX Wieku - tworząc wystawę szczególną uwagę zwrócono na artystów, związanych z Bielskiem, Białą i okolicznymi miejscowościami. Szczególne miejsce ma narodowy artysta słowacki – Peter Michal Bohúň, który w 1865 roku osiedlił się w Lipniku koło Białej. Na wystawie można podziwiać prace m.in. Juliusza Kossaka, Jana Matejki, Jacka Malczewskiego a przeszklonej ściennej witrynie zaprezentowano wyroby z biskwitu, porcelany, srebra, fajansu i cyny oraz malowane na kości XVIII- i XIX-wieczne miniatury. 4. Sztuka Współczesna Podbeskidzia - umożliwiająca bliższe poznanie miejscowego środowiska plastycznego z okresu od II Wojny Światowej po XXI wiek. Przedstawiane są tu prace należące do różnorodnych gatunków, kierunków i prądów artystycznych - od abstrakcji organicznej po nowy ekspresjonizm. 5. Grafika Przełomu XIX i XX Wieku - ekspozycja umożliwiająca przegląd wszystkich rodzajów technik graficznych: płaskich, wypukłych, wklęsłych, jedno i wielobarwnych - od miedziorytów, przez drzeworyty po mezzotinty. Są one częścią prawie 100 sztuk zbioru publikowanego w latach 1898-1922 w rocznikowych tekach "Jahressmappe der Gesellschaft für vervielfältigende Kunst". 6. Salon Muzyczny - najbardziej okazałe pomieszczenie zamku. XIX wieczna architektura utrzymana w duchu klasycyzmu, zdobiona zabytkową, wielobarwną polichromią oraz XVIII wiecznym wyposażeniem. Na ścianie północnej znajduje się galeria portretów XVIII - wiecznych, na ścianie południowej obrazy z XVIII wieku autorstwa Josepha Siffreda Duplessisa. Na ścianach wschodniej i zachodniej widnieją kryształowe lustra oprawione w złoconymi, neobarokowymi ramami. Ściana wschodnia salonu wyposażona jest w zabytkowe komody i zegar typu cartel w stylu A.Ch. Boulle’a – nadwornego ebenisty króla Ludwika XIV. W północno-zachodnim narożniku znajduje się rokokowy piec. Muzyczny charakter sali podkreślają: fortepian stołowy z 1856 roku oraz obrazy, takie jak "Podwieczorek przy klawikordzie" (II poł. XVIII wieku) autorstwa Duncana Mackellara i portret kompozytora Christopha Willibalda Glucka (1776) pędzla J.S. Duplessisa. 7. Etnografia Bielska-Białej i Okolic - wystawa poświęcona zagadnieniom etnograficznym ukazującym wielokulturowość ludności zamieszkującej niegdyś tereny obecnego miasta. Na wystawie można obejrzeć przykłady kilkudziesięciu strojów m.in. strój ślubny, strój cieszyński w najbogatszej odmianie - ze srebrnym, pozłacanym pasem wykonanym techniką filigranu i inne. Obok strojów znajduje się kolekcja fotografii ukazujących sposób noszenia strojów a także skrzynie służące przechowywaniu ubiorów odświętnych, kobiecą bieliznę, przedmioty związane z jej praniem i prasowaniem oraz kącik higieniczny. Na ekspozycji znajdują się również eksponaty z zakresu sztuki m.in. obrazy olejne na płótnie z przedstawieniami Chrystusa i Matki Boskiej, jedyny w muzealnych zbiorach obraz olejny na szkle z XIX wieku oraz przykłady grafiki: pochodzący z Rzymu z 1899 r. staloryt na płótnie Chusta Świętej Weroniki oraz XVIII-wieczny drzeworyt na papierze z przedstawieniem Świętej Rodziny. 8. Damski Salonik i Gabinet Pana - gdzie można obejrzeć rfagmenty architektoniczno-iluzjonistycznych polichromii podstropowych z końca XVI lub początku XVII wieku (odsłonięte podczas prac konserwatorskich). W tych salach eksponowane są pamiątki po rodzinie Sułkowskich m.in. porcelanowy komplet toaletowy z monogramem Taidy Sułkowskiej, rebrny komplet do kawy, akwarele przedstawiające Ludwika Jana Nepomucena Sułkowskiego i jego brata Maksymiliana. Ekspozycję uzupełniają poddane konserwacji meble grafiki, obrazy, mapy, rzeźby, tkaniny i różnego rodzaju bibeloty pochodzące zbiorów własnych Muzeum. 9. Salon Biedermeierowski - przykład pomieszczenia klasycznego dla mieszczańsko-przemysłowej społeczności Bielska i Białej tego okresu. W szczególny sposób w tej Sali została wyeksponowana twórczość malarska Petera Michala Bohúňa. Jego malarstwo – poprzez drobiazgowe oddanie wszystkich szczegółów stroju, materii tkanin, szlachetnych kamieni, biżuterii, misternie upiętych fryzur – dostarcza informacji o ówczesnym ubiorze, uczesaniu, codziennych zajęciach i obyczajowości a także wystroju wnętrz. Uzupełnieniem malarstwa są biedermeierowskie meble charakteryzujące się funkcjonalnością i prostotą konstrukcji oraz solidnością wykonania. Możemy tu zobaczyć popularne w owym czasie jednorodne garnitury do salonów, składające się ze stołu na jednej nodze, kanapy, krzesła i fotele, komody, sekretery i serwantki. 10. Sala z Rycerzem – Lapidarium - Ekspozycja której celem jest odsłonięcie reliktów architektonicznych bielskiego zamku oraz przedstawienia metod pracy archeologa i historyka architektury. Celom tym służą prezentowane odkrywki architektoniczno-archeologiczne oraz odsłonięcia wątków murów, tynków i polichromii obrazujących rozwój architektoniczny zamku w Bielsku od XIV do XIX wieku. Najcenniejszym eksponatem jest fragment renesansowej kompozycji malarskiej, niegdyś znajdujący się nad głównym wejściem do zamku. Kompozycja przedstawia rycerza w pełnym uzbrojeniu. 11. Galeria Zamkowa - Galeria Zamkowa znajduje się na parterze w południowo-zachodnim narożniku zamku. Zabytkowe wnętrze spełnia funkcję galerii komercyjnej oraz dodatkowej przestrzeni wystawienniczej Muzeum i kawiarni muzealnej. Galeria proponuje sztukę współczesną z dziedzin: grafiki, rysunku, malarstwa, fotografii, ceramiki artystycznej i biżuterii oraz rzeźby i tkactwa.





Opracowano na podstawie wikipedi.